Politiche di trasportu in u mondu

Politiche di trasportu in u mondu
21. yüzyıl dünyasında sosyal ve ekonomik hayatı canlı ve dinamik
tutabilmenin en önemli şartlarından biri; çağdaş teknolojileri kullanan,
çevreye duyarlı, uluslararası kurallara uyum sağlayan, hızlı ve güvenli,
taşıma türleri arasında dengenin sağlanabildiği, çağdaş ulaşım hizmetleridir.
Kentleşme oranının artması toplumun ekonomik ve sosyal gelişmişliğinin
göstergelerinden biri olarak görülürken, aynı zamanda ulaşım alanında en
modern, en gelişmiş araçlara sahip olmak ve bu alandaki teknolojik
yeniliklere ayak uydurmak da ekonomik kalkınmışlığın bir gereği olarak
si vede.
Hızlı kentleşme, sanayileşme ve nüfus artışı, beraberinde ulaşım alanındaki
sorunlara da yansımaktadır. Ulaştırma bir hizmet türü olup, üretimi ve
topluma sunumu aynı anda gerçekleşir. Bu hizmetin ihtiyaç duyulduğunda
kullanılmak üzere depolanma olanağı bulunmadığı gibi; diğer sektörlerin
gereksinimi ile toplumsal gereksinimler doğrultusunda üretim ve sunum
zorunluluğu da vardır. Diğer bir ifade ile bütün ihtiyaçlar, kaynaklar, ilişkiler
doğru planlanarak değerlendirilmek durumundadır.
Ulaşım hizmeti kendi başına bir ekonomik faaliyet olduğu gibi diğer
sektörlerle yakın ilişkisi vardır. Ekonomide başlı başına bir maliyet sorunu
olan taşıma, doğru planlama, yeterli altyapı, hızlı ve güvenli ekonomik
taşımacılıkla diğer sektörlere ekonomik avantaj sağlayarak olumlu yönde
etkileyen bir hizmet sektörüdür. Hareket ve hareket güvenliği olarak da tarif
edilen ulaşımda arzın ve karşılığı olan talebin doğru tanımlanma zorunluluğu
vardır. Ulaşımda arz ve karşılığı olan talep hayata geçirilirken bir ulaşım
planlaması ve politikası da mutlaka gereklidir.
Dünyada ana ulaşım türü olarak kullanılan kara yolu ulaşımının; noktalar
arasında kesintisiz taşımaya olanak vermesi, bu taşıma modunun esnek
yapısı, hızı ve modlar arası geçişlere uyumlu olması kara yolu
taşımacılığının giderek gelişmesine olanak vermiştir. Ancak bu gelişmelerle
beraber yarattığı trafik kazaları ve trafik tıkanıklıkları, diğer ulaştırma
türlerine kıyasla yarattığı daha fazla hava kirliliği, gürültü, ayrıca tüketilen
akaryakıt atıklarının su ve toprak kirlenmesine yol açması, yoğun trafiğe
sahip karayollarında ekolojik dengenin bozulması, gelişmiş ve kimi
gelişmekte olan ülkelerin diğer taşıma türlerine yönelmesine neden olmuş ve
bunun sonucunda da kombine taşımaya yönelik planlama çalışmaları
başlatılmıştır.
Yalnızca trafik kazalarının yarattığı maddi kayıp, Dünya Bankası verilerine
göre, ülkelerin gayri safi milli gelirlerinin % 1,5’i ile 2,5’u arasındadır. 2000
yılında AB ülkelerinde meydana gelen kara yolu trafik kazalarının doğrudan
ölçülebilen parasal karşılığı 45 milyar avrodur. Dolaylı zararlar ise (fiziksel
ve psikolojik) bunun 3 veya 4 misli olup toplam zarar 160 milyar avrodur.
Ülkemiz için en düşük değer olan % 1,5 dikkate alındığında doğan kayıp
2000 yılı için 3 milyar dolar, 2006 yılı GSMH’si dikkate alındığında ise
yaklaşık 7 milyar dolar olmaktadır.
Diğer yandan kara yolu taşımacılığının yol açtığı olumsuzlukları asgariye
indirmek için, bir yandan kara yolunda çalışan araçların kullandığı petrol
türevi yakıtlar yerine yeni nesil yenilenebilir enerji türleri araştırılmaya
başlanmış ve güvenli araç teknolojisi ile güvenli yollar için yol yapım
teknikleri geliştirilirken, diğer yandan taşıma türlerinin etkinliği artırılmıştır.
Bu doğrultuda taşıma maliyetleri de göz önüne alınarak daha ucuz taşıma
türleri olan “raylı sistemler”e ve “iç su yolu taşımacılığı”na ağırlık verilmesi,
“toplu taşıma ve kombine taşımacılığın” desteklenmesi için çalışmalar
yoğunlaştırılmış ve hayata geçirilmiştir.
Hemen her ülke için, kara yolu, demir yolu, deniz yolu, hava yolu, suyolu ve
boru hatlarının teknik ve ekonomik açıdan uyumlu ve etkin bir ulaştırma
sisteminin geliştirilmesi, gerek ülke kaynaklarının rasyonel kullanılması
gerekse ulaşımın toplulaştırılması açısından önemlidir.
Yük taşımacılığında gelecekte yoğunluklu olarak; düşük maliyetinden dolayı
öncelikli olarak deniz yolu taşımaları, ikincil olarak da demir yolu taşımaları
kullanılacak, noktalar arasında kesintisiz taşımaya olanak vermesi, esnek
yapısı, hızı ve modlar arası geçişlere uyumlu olması nedeniyle de
olumsuzluklarına rağmen kara yolu taşımaları tercih edilebilecektir.
Dünyada, büyük oranda yük taşımacılığı birbirini tamamlayan hızlı,
ekonomik ve güvenli taşımaya elverişli Kombine/intermodal/multimodal
sistemlerden yararlanacaktır. Bu sistemde gerektiğinde kara yolu, demir
yolu, deniz yolu ve hava yolunun birlikte kullanılması gerekecektir. Son
dönemde petrol ve doğal gaz taşımaları için hem uluslararası transit geçişler,
hem de ülke içi transferler için yoğun şekilde yeni boru hattı projeleri de
uygulamaya sokulmaktadır.