U 3 d'aostu hè u 215esimu ghjornu (u 216esimu in l'anni bisestili) di l'annu secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 150.
ferroviaria
- Cù a decisione di u Cunsigliu di i Ministri u 3 d'aostu di u 1948, l'autostrada hè ghjunta à u primu pianu cù l'appruvazioni di u prugramma di l'autostrada di 23054 km. Mentre a strada duveria esse sviluppata per cumplementari è sustene a ferrovia, cù l'aiutu di Marshall, i ferrovie sò stati ignorati.
Eventi
- 1071 - L'Armate Seljuk sottu u cumandamentu di Sanduk Bey furzà e forze di l'imperatore bizantinu rumenu Diogenes mandati à Manzikert è Ahlat à ritirassi, è poi disperse e forze bizantine in a battaglia di Karahas.
- 1492 - Dopu à l'Inquisizione Spagnola, circa 200.000 Ghjudei Sefardi in Spagna sò espulsi da l'Imperu Spagnolu è a Chjesa Cattolica, a maiò parte di quale serà accettata da l'Imperu Ottumanu.
- 1492 - Cristòforu Columbus partì da Spagna cù trè navi per ghjunghje in l'India è scopre novi cuntinenti.
- 1778 - L'opéra La Scala s'ouvre à Milan.
- 1869 - Un grande focu di Samsun hè accadutu. L'area di 125.000 m² hè stata principarmenti affettata da u focu.
- 1914 - L'Imperu Germanu dichjara guerra à a Francia.
- 1914 - U Regnu Unitu hà pigliatu 2 navi blindate chjamate "Sultan Osman I" è "Reşadiye" urdinate da l'Imperu Ottumanu. A tarifa di £ 4 milioni chì u guvernu vulia ritornu ùn hè micca stata rimbursata.
- 1924 - 10 muniti kuruş di bronzu chì portanu l'inscription di a Republica di Turchia è a prima munita di Turchia sò stati messi in circulazione.
- 1936 - L'atleta neru americanu Jesse Owens, à l'Olimpiadi d'estate 1936 in Berlinu, hà uguagliatu u record mundiale currendu i 100 metri in 10.3 seconde è hà guadagnatu a medaglia d'oru. Hè diventatu ancu famosu cum'è l'atleta chì hà rapitu Adolf Hitler da u stadiu.
- 1949 - U Cunsigliu di Sicurezza di e Nazioni Unite rifiuta a dumanda di a Cina per entra in e Nazioni Unite.
- 1955 - di Samuel Beckett Aspittendu à Godot A dramma hè stata messa in scena per a prima volta in Londra.
- 1958 - U primu sottumarinu nucleare, l'USS Nautilus, riesce à immerse a spessa calotta di ghiaccio Articu da una punta à l'altru.
- 1960 - 235 generali è ammiragli, cumpresu u Capu di Staff General Ragıp Gümüşpala, sò stati ritirati. Cevdet Sunay hè statu numinatu cum'è u Capu di u Statu General.
- 1977 - Capu di Cipru Arcivescu III. Makarios hè mortu di un attaccu di cori. Spiros Kyprianou hè statu temporaneamente numinatu cum'è u capu di Cipru.
- 1977 - U valore di a lira hè ridutta da 4,5% contru u Mark. U prezzu di compra di Mark hè statu aumentatu da 730 centesimi à 763 centesimi, è u prezzu di vendita hè aumentatu à 778 centesimi.
- 1988 - L'Unioni Suviètica libera u pilotu tedescu Mathias Rust, chì sbarcò nantu à a Piazza Rossa nantu à un Cessna 172.
- 1995 - U "Rapportu Orientale", preparatu da l'Unione di Camere è Scambi di Mercanzia di Turchia, hè statu annunziatu. U rapportu hè statu preparatu da u Cunsigliu Presidenziale TOBB Prof. Dr. Doğu Ergil hà preparatu.
- U corpu di Enver Pasha, chì hè mortu cumbattendu in Tadjikistan in 1996-1922, hè statu purtatu à Istanbul.
- 2002 - Cù a lege aduttata in u quadru di l'armunisazione cù l'UE, a pena di morte hè stata abulita, salvu in casi di guerra è minaccia di guerra imminenti.
- 2008 - 30 persone, cumprese 68 zitelli, sò stati ammazzati in una stampida in un tempiu indù in u nordu di l'India.
- 2008 - Una bomba spluta in Mogadiscio, a capitale di Somalia, uccidendu 20 persone.
- 2014 - U genocidiu Yazidi da u Statu Islamicu di l'Iraq è u Levante hè accadutu.
nascite
- 1622 - Wolfgang Julius von Hohenlohe, feldmaresciallu tedescu (m. 1698 )
- 1766 - Kurt Polycarp Joachim Sprengel, botanicu è mèdicu tedescu (m. 1833)
- 1811 - Elisha Otis, fabricatore americanu di ascensori (m. 1861)
- 1903 - Habib Bourguiba, fundatore è primu presidente di u Statu tunisianu (m. 2000)
- 1922 - Su Bai, archeologu cinese (m. 2018)
- 1926 - Necdet Tosun, artista di cinema turcu (m. 1975)
- 1926 - Rona Anderson, attrice scozzese (m. 2013)
- 1926 - Tony Bennett, musicista americanu
- 1940 - Martin Sheen, attore americanu
- 1941 - Martha Stewart hè un affari americanu, autore è anticu mudellu
- 1943 - Christina, rè di Svezia XVI. U più chjucu di e quattru sorelle maiò di Carl Gustaf
- 1943 - Steven Millhauser, nuvellista americanu è scrittore di racconti
- 1946 - Cahit Berkay, musicista turcu è unu di i fundatori di a banda Mongols
- 1948 - Jean-Pierre Raffarin hè un puliticu francese
- 1949 - Erato Kozaku-Markullis, diplomaticu greco-cipriu, puliticu è accademicu.
- 1950 - Linda Howard hè una autrice americana
- 1950 - John Landis, regista, pruduttore, sceneggiatore è attore americanu
- 1950 - Nejat Yavaşoğulları, musicista turcu
- 1952 - Osvaldo Ardiles, ex futbolista è manager internaziunale argentinu
- 1959 - Koichi Tanaka, scientist giapponese
- 1962 - Ahmet Çakar, duttore turcu, ex arbitru è cummentatore di sport
- 1963 - James Hetfield, chitarrista americanu è membru fundatore di Metallica
- 1963 - Isaiah Washington hè un attore americanu di Sierra Leone
- 1964 - Tuana Altunbasyan, scrittore armenu
- 1964 - Abhisit Vejjajiva hè u capu di u Partitu Democraticu è u 27u Primu Ministru di Tailanda.
- 1967 - Mathieu Kassovitz, attore francese
- 1968 - Tom Long, attore australianu (m. 2020)
- 1970 - Stephen Carpenter, musicista americanu
- 1970 - Gina G. hè una cantante australiana
- 1970 - Masahiro Sakurai, direttore è designer di video games giapponese
- 1972 - Uğur Arslan, pueta turcu, presentatore è pruduttore di serie TV
- 1973 - Jay Cutler hè un culturista prufessiunale americanu IFBB
- 1973 - Ana Ibis Fernandez, volleyballista cubana
- 1977 - Deniz Akkaya, mudellu turcu
- 1979 - Evangeline Lilly, mudellu è attrice canadese
- 1980 - Nadia Ali, vocalista è cantautrice pakistana-americana
- 1981 - Pablo Ibáñez hè un ghjucadore di football naziunale spagnolu
- 1982 - Ayşenur Taşbakan, taekwondo turcu
- 1982 - Yelena Soboleva, atleta russa
- 1984 - Ryan Lochte, natatore americanu
- 1988 - Sven Ulreich, portiere tedescu
- 1989 - Jules Bianchi, pilota francese di Formula 1 († 2015)
- 1989 - Sam Hutchinson hè un footballista inglese
- 1990 - Kang Min-kyung, cantante è attore sudcoreanu
- 1991 - Kaede Nakamura, footballista naziunale giapponese
- 1992 - Gamze Bulut, atleta turcu
- 1992 - Karlie Kloss, mudellu americanu
- 1993 - Tom Liebscher, canoista tedescu
- 1994 - Endogan Adil, footballista turco-svizzero
morti
- 1001 - Tâi hè u vinti-quattru di i califfi abbasidi (m. 932)
- 1460 - II. Ghjacumu era rè di Scozzesi da u 1437. Figliolu di Ghjacumu I è Joan Beaufort (n. 1430)
- 1780 - Étienne Bonnot de Condillac, filosofu francese (n. 1715)
- 1792 - Richard Arkwright, industriale inglese (n. 1703)
- 1806 - Michel Adanson, botanicu è naturalista francese (n. 1727)
- 1857 - Eugène Sue, scrittore francese (n. 1804)
- 1913 - Josephine Cochrane, inventore americanu (n. 1839)
- 1917 - Ferdinand Georg Frobenius , matematicu tedescu (n. 1849 )
- 1922 - Howard Crosby Butler, archeologu americanu (n. 1872)
- 1924 - Joseph Conrad, scrittore pulaccu (n. 1857)
- 1927 - Edward Bradford Titchener, psicologu inglese (n. 1867)
- 1929 - Emile Berliner, inventore tedescu-americanu (n. 1851)
- 1929 - Thorstein Veblen, ecunumista, sociologu è accademicu americanu (n. 1857)
- 1936 - Fulgence Bienvenue, ingegnere civili francese (n. 1852)
- 1942 - Richard Willstätter, chimicu tedescu è premiu Nobel (n. 1872)
- 1954 - Colette (Sidonie-Gabrielle Colette), scrittrice francese (n. 1873)
- 1964 - Flannery O'Connor, scrittore americanu (n. 1925)
- 1966 - Lenny Bruce, comicu americanu (n. 1925)
- 1968 - Konstantin Rokosovsky, suldatu suvièticu è statista (n. 1896)
- 1977 - III. Makarios, Arcivescu di a Chjesa Ortodoxa Cipriota è primu presidente di a Republica indipendente di Cipru (n. 1913)
- 1979 - Bertil Ohlin , ecunumista svedese è premiu Nobel (n. 1899 )
- 1995 - Ida Lupino, attrice è regia americana d'origine britannica (n. 1918)
- 2004 - Henri Cartier-Bresson, fotografo francese (n. 1908)
- 2004 - Sulhi Dönmezer, avucatu turcu è accademicu (n. 1918)
- 2005 - Mete Sezer, artista di teatru turcu (n. 1935)
- 2006 - Cem Şaşmaz, giurnalistu turcu (n. 1953)
- 2006 - Elisabeth Schwarzkopf, cantante d'opera tedesca (n. 1915)
- 2007 - İsmail Sivri, ghjurnalistu turcu è presidente onorariu di l'Associazione di i ghjurnalisti di Izmir (n. 1927)
- 2008 - Aleksandr Solzhenitsyn , scrittore russu è premiu Nobel (n. 1918 )
- 2010 - Tom Mankiewicz, sceneggiatore è regista americanu (n. 1942)
- 2011 - Annette Charles, attrice americana (n. 1948)
- 2011 - Bubba Smith, attrice americana (n. 1945)
- 2012 - Martin Fleischmann, Scientist britannicu (n. 1927)
- 2013 - Yuriy Brezhnev, figliolu di Leonid Brezhnev, secretariu generale di u Partitu Cumunista di l'Unioni Suviètica (n. 1933)
- 2015 - Coleen Gray, attrice americana (n. 1922)
- 2015 - Margot Loyola, cantante folk chilena, musicista è musicologa (n. 1918)
- 2016 - Chris Amon, pilotu di strada di Nova Zelanda (n. 1943)
- 2016 - Shakira Martin, anticu mudellu giamaicanu (n. 1986)
- 2017 - Richard Dudman hè un ghjurnalistu è columnista americanu (b. 1918)
- 2017 - Ty Hardin hè un attore americanu (n. 1930)
- 2017 - Robert Hardy, attore inglese (n. 1925)
- 2017 - Dickie Hemric era un università americanu è ghjucadore di basket prufessiunale (b. 1933)
- 2017 - Ángel Nieto, atleta di motociclista spagnolu (n. 1947)
- 2017 - Çetin Şahiner, atleta turcu (n. 1934)
- 2018 - Matija Barl hè un'attrice, pruduttore è traduttrice slovena (b. 1940)
- 2018 - Carlos Buttice, ex futbolista argentinu (n. 1942)
- 2018 - Ingrid Espelid Hovig hè un espertu di l'alimentariu norvegese è autore di libri di cucina (b. 1924)
- 2018 - Moshé Mizrahi hè un regista è sceneggiatore israelianu (n. 1931)
- 2018 - Piotr Szulkin, regista e sceneggiatore polacco (n. 1950)
- 2019 - Miklós Ambrus , ex ghjucatore di pallanu ungherese (n. 1933 )
- 2019 - Katreese Barnes, musicista, cantautore, cumpusitore è produtore discograficu americanu (b. 1963)
- 2019 - Nikolay Kardashev, astrofisicu è inventore sovieticu-russu (n. 1932)
- 2019 - Cengiz Sezici, attore turcu di teatru, cinema è serie TV (n. 1950)
- 2019 - Michael Troy hè un ex natatore olimpico americanu (b. 1940)
- 2020 - ATM Alamgir, puliticu bangladesh (n. 1950)
- 2020 - Dani Anwar, puliticu indonesianu (n. 1968)
- 2020 - Mohammad Barkatullah, pruduttore di televisione bangladesh (n. 1944)
- 2020 - Shirley Ann Grau, autrice americana (b. 1929)
- 2020 - John Hume, puliticu irlandese di u Nordu (n. 1937)
- 2020 - Celina Kofman, attivista argentina per i diritti umani (n. 1924)
Esse u primu à cummentà