U 5 nuvembre hè u 309esimu ghjornu (u 310esimu in l'anni bisestili) di l'annu secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 56.
ferroviaria
- 5 di nuvembre 1903 Cù un decretu, hè statu decisu chì a mità di i diplomi di Hendeshane-i Mülkiye seranu impiegati in Hejaz Railways. Sta pratica hè stata allargata à i graduati di Mekteb-i Sanayi è Darü'l-Hayr-i Ali in u 1906.
- U 5 di nuvembre di u 2016 Tram domesticu chì trasporta i passageri principiatu in Samsun
Eventi
- 1138 - Lý Anh Tông ascendì à u tronu cum'è imperatore di Vietnam à l'età di dui anni, cuminciò un regnu di 37 anni.
- 1499 - A Publicazione Catholicon di Jehan Lagadeuc in Tréguier in u 1464 ; questu hè u primu dizziunariu bretone è ancu u primu dizziunariu francese.
- 1556 - Imperu Mughal in India, II. Hà ritruvatu u so anticu putere vincendu a Vittoria di Panipat. Hemu, chì riclamava u tronu, fù scunfittu da u visir di Akbar Shah, Bayram Khan, è l'interregnu di a dinastia Mughal hè ghjuntu à a fine.
- 1605 - Guy Fawkes prova di scaccià u Palazzu di Westminster in Inghilterra. Fawkes è i so amichi sò stati eseguiti. (Cuspirazione di polvere da sparo)
- 1638 - IV. L'esercitu ottomanu sottu u cumandamentu di Murat intrì in Mosul.
- 1757 - Rè di Prussia II. Friedrich hà scunfittu a Francia in Rosbach in a Guerra di Sette Anni.
- 1780 - E forze franco-americane sottu u coronellu LaBalme sò scunfitte da u capu di Miami "Little Turtle".
- 1840 - L'Afghanistan si rende à i britannichi.
- 1854 - A marina combinata anglo-francese scunfighja a flotta russa in a guerra di Crimea.
- 1895 - George B. Selden di Rochester, New York, hà ricivutu a prima patente US per l'automobile di benzina.
- 1898 - I naziunalisti Negresi si rivoltanu contr'à u regnu spagnolu è stabiliscenu a Republica di Negri di corta durata.
- 1911 - Dopu à dichjarà a guerra à l'Imperu Ottumanu u 29 di sittembri 1911; L'Italie annexa Tripoli et la Cyrénaïque.
- 1912 - Woodrow Wilson vince l'elezzioni presidenziale di i Stati Uniti.
- 1914 - U Regnu Unitu è a Francia dichjaranu a guerra à l'Imperu Ottumanu.
- 1914 - L'amministrazione di Cipru passa da l'Imperu Ottumanu à u Regnu Unitu.
- 1919 - Gaziantep hè occupata da e forze francesi.
- 1922 - A Delegazione di a Gran Assemblea Naziunale di Turchia guidata da İsmet Pasha si trasferì in Svizzera per participà à a Cunferenza di Pace di Lausanne.
- 1924 - Puyi, u "Picculu Imperatore" di a Cina, hè espulsu da u palazzu reale. I tituli Manchu annullati.
- 1925 - Benito Mussolini chjude tutti i partiti di manca.
- 1925 - A Facultà di Dirittu di Ankara hè stata aperta da Atatürk.
- 1930 - U primu spot televisiu hè mostratu in Londra.
- 1934 - A Direzzione Generale di Teatri Statali (Turchia) hè stata creata.
- 1936 - A Scola di Scienze Politiche, prima cunnisciuta cum'è Mekteb-i Mülkiye, hè stata trasferita da Istanbul à Ankara.
- 1940 - Franklin D. Roosevelt vince l'alizzioni presidenziale di i Stati Uniti.
- 1942 - II. Duranti a Siconda Guerra Munniali, u pane era pruibitu in i ristoranti è i pubs.
- 1945 - Culumbia divintò un membru di l 'urganisazione Nazzioni Uniti.
- 1956 - i tanki suviètici supprimenu a rivolta in Ungheria; Un novu Guvernu hè statu furmatu, guidatu da Janos Kadar.
- 1957 - Presidente di u Partitu Vatan Dr. Hikmet Kıvılcımlı hè statu arrestatu. Kıvılcımlı hè statu accusatu di fà propaganda cumunista utilizendu a religione cum'è strumentu puliticu.
- 1964 - Turchia - Unione Suviètica Accordu Culturale hè firmatu.
- 1968 - Richard M. Nixon vince l'elezzioni presidenziale di i Stati Uniti.
- 1972 - Bülent Ecevit hà dettu à İsmet İnönü, chì hà dimissioni da u so membru CHP u ghjornu prima, "Vogliu İnönü benessiri è longevità".
- 1979 - L'Ayatollah Khomeini hà dichjaratu chì i Stati Uniti sò u più grande male.
- 1984 - Una greva generale contr'à u razzisimu hè stata in a Republica di Sudafrica.
- 1986 - 45 anni dopu à a so brucia, u Patriarcatu Grecu Ortodossu Fener d'Istanbul hè statu permessu di ricustruisce.
- 1991 - Inundazioni in Filippine uccisu circa 7000 XNUMX persone.
- 1994 - George Foreman, 45 anni, elimina Michael Moorer per diventà u più anticu campione di pugilatu pesante.
- 1996 - Bill Clinton vince l'elezzioni presidenziale di i Stati Uniti.
- 2006 - U capu di l'Iraq, Saddam Hussein, hè statu cundannatu à morte per l'assassiniu di 148 sciiti in una cità.
nascite
- 1271 - Mahmud Ghazan , suvranu mongulu (m. 1304 )
- 1615 - İbrahim, XVIII Sultanu di l'Imperu Ottumanu (m. 18)
- 1667 - Christoph Ludwig Agricola, pittore tedescu († 1719 )
- 1827 - Nikolay Severtzov, storicu naturali russu (m. 1885 )
- 1851 - Charles Dupuy, puliticu francese († 1923 )
- 1854 - Paul Sabatier, chimicu francese è premiu Nobel per a Chimica (m. 1941 )
- 1873 - Edwin Flack, atleta è tennista australianu (m. 1935)
- 1892 - John Alcock, aviatore inglese (a prima traversa l'Oceanu Atlanticu) (m. 1919)
- 1892 - JBS Haldane, genetista inglese è biologu evolutivu (m. 1964)
- 1893 - Raymond Loewy, designer industriale franco-americanu (m. 1986 )
- 1911 Roy Rogers, attore americanu (m. 1998)
- 1913 - Vivien Leigh, attrice di cinema inglese (attrice vincitrice di Oscar in "Gone with the Wind") (m. 1967)
- 1920 - Douglass North, ecunumista americanu è premiu Nobel (m. 2015 )
- 1921 - György Cziffra, pianista ungherese († 1994)
- 1921 - Fevziye Fuad, prima moglia di Shah d'Iran Mohammad Reza Pahlavi (m. 2013)
- 1922 - Maria Garbowska-Kierczyńska, attrice polacca († 2016)
- 1922 - Yitzchok Scheiner, rabbino israelianu, natu in i Stati Uniti (m. 2021)
- 1926 - John Berger, scrittore è criticu d'arte inglese
- 1930 - Wim Bleijenberg, anzianu futbolista olandese (m. 2016 )
- 1931 Gil Hill, attore americanu (m. 2016)
- 1931 - Ike Turner, cantante è cantautore americanu di Reggae-Rock (m. 2007)
- 1936 - Michael Dertouzos, accademicu greco-americanu (m. 2001)
- 1936 - Uwe Seeler hè un ex futbolista naziunale tedescu.
- 1938 - Joe Dassin, cantante americano-francese († 1980)
- 1940 - Elke Sommer, attrice di cinema tedesca
- 1941 - Art Garfunkel, cantante, pueta è attore americanu
- 1943 - Sam Shepard, drammaturgu è attore americanu (m. 2017)
- 1945 - Peter Pace, generale di i Stati Uniti, Capu di Staff
- 1945 - Aleka Papariga, puliticu grecu
- 1948 - Peter Hammill, cumpusitore inglese
- 1948 - William D. Phillips, fisicu americanu è premiu Nobel per a fisica.
- 1949 - Armin Shimerman hè un attore americanu.
- 1950 - Thorbjørn Jagland, puliticu norvegese
- 1952 - Vandana Shiva, ambientalista indiana è scrittore anti-globalisazione
- 1952 Bill Walton, ex ghjucatore di basket prufessiunale americanu
- 1953 - Oleh Blokhin, coach di football ucrainu
- 1953 - Brad Fuller, cumpusitore è ingegnere di u sonu americanu (m. 2016)
- 1954 - Alejandro Sabella , coach argentinu, ex futbolista (m. 2020 )
- 1954 - Jeffrey Sachs hè un economista americanu.
- 1955 - Kris Jenner hè una donna d'affari americana.
- 1956 - Lavrendis Maheriças, musicista rock grecu è autore di canzoni (m. 2019)
- 1958 - Robert Patrick, attore americanu di film è TV
- 1959 Bryan Adams, musicista canadianu
- 1960 - Tilda Swinton, attrice inglese
- 1961 - Alan G. Poindexter, astronauta americanu (m. 2012)
- 1963 - Hans Gillhaus hè un ex futbolista olandese.
- 1963 - Tatum O'Neal, attore americanu vincitore di l'Oscar
- 1963 - Jean-Pierre Papin, ex futbolista è manager francese
- 1964 - Abedi Pele, footballista ghanese
- 1965 - Famke Janssen, attrice è mudellu Olandese
- 1968 - Sam Rockwell, attore americanu è vincitore di l'Oscar
- 1969 - Meltem Cumbul, attrice di cinema è serie TV turca
- 1971 - Jonny Greenwood, musicista inglese
- 1972 - İdil Fırat, attrice di cinema turcu è serie TV
- 1972 - Sergen Yalçın, ex futbolista è coach naziunale turcu
- 1974 - Angela Gossow, musicista tedesca è vocalista di Arch Enemy
- 1974 - Dado Pršo, ex futbolista croatu internaziunale
- 1977 - Murat Evgin, cantanti turcu
- 1977 - Richard Wright, anzianu footballista inglese
- 1978 - Xavier Tondo, ciclista spagnolu (m. 2011)
- 1978 - Bubba Watson, golfista americanu
- 1979 - Mihalis Haciyannis, cantante greco-cipriota
- 1979 - David Suazo, footballista naziunale honduresu
- 1980 - Christoph Metzelder, futbolista tedescu
- 1980 - Antonella Del Core, volleyballista italiana
- 1980 - Orkun Usak, ex futbolista naziunale turcu
- 1981 - Ümit Ergirdi, footballista turcu
- 1983 - Alexa Chung hè un presentatore è mudellu inglese.
- 1983 - Mike Hanke, futbolista tedescu
- 1984 - Eliud Kipchoge hè un corridore di longa distanza keniana.
- 1985 - Pınar Saka, sprinter turcu
- 1986 - BoA hè una cantante, cantautrice, pruduttore, ballerina è attrice sudcoreana.
- 1986 - Ian Mahinmi, ghjucadore di basket prufessiunale francese
- 1986 - Kasper Schmeichel, footballista naziunale danese
- 1987 - Kevin Jonas, musicista, attore è chitarrista americanu di i Jonas Brothers
- 1987 - Çağlar Ertuğrul, serie TV turca, attore di cinema è teatru
- 1987 - OJ Mayo, ghjucadore di basket prufessiunale americanu
- 1991 - Lyubov Ilyushechkina, pattinatore di figura russa
- 1991 - Shōdai Naoya, lottatore di sumo prufessiunale giapponese
- 1992 - Marco Verratti, footballista talianu
morti
- 1370 - III. Casimir, regnu di u Regnu di Pulonia, predecessore di l'oghje Pulonia, da u 1333 à u 1370 (b. 1310)
- 1515 - Mariotto Albertinelli, peintre italien (né en 1474)
- 1807 - Angelika Kauffmann, pittrice neoclassica svizzera (n. 1741)
- 1848 - Josua Heilmann, inventore è industriale francese (n. 1796)
- 1879 - James Clerk Maxwell, matimàticu è fisicu scozzese (n. 1831)
- 1914 - August Weismann, biologu tedescu (n. 1834)
- 1930 - Christiaan Eijkman , duttore olandese è premiu Nobel in fisiologia o medicina (n. 1858)
- 1930 - Luigi Facta, homme politique italien (né en 1861 )
- 1934 - Carl Charlier, astronomu svedese (n. 1862)
- 1937 - Bolesław Leśmian, pueta è artista polacco (n. 1877 )
- 1937 - Yeghishe Charents, poeta e scrittore armenu (n. 1897)
- 1942 - Kiyoura Keigo, 13u Primu Ministru di u Giappone (n. 1850)
- 1943 - Frank Campeau, attore americanu (n. 1864)
- 1944 - Alexis Carrel, chirurgu è fisiologu francese (n. 1873)
- 1955 - Charley Toorop, pittore olandese (n. 1891)
- 1955 - Maurice Utrillo, pittore francese (n. 1883)
- 1956 - Art Tatum, pianista jazz americanu (n. 1909)
- 1958 - Ahmet Muhtar Cilli, puliticu turcu (n. 1871)
- 1960 - Mack Sennett, regista canadese (n. 1880)
- 1972 Alfred Schmidt, halterist estone († 1898)
- 1973 - İsmail Dümbüllü, artista di danza media turca è tuluat (n. 1897)
- 1975 - Annette Kellermann hè una nutatrice prufessiunale australiana, stella di vaudeville, attrice di film è scrittrice (b. 1887)
- 1975 - Edward Lawrie Tatum, genetista americanu è premiu Nobel in fisiologia o medicina (n. 1909)
- 1977 - Aleksey Stakhanov, minatore di l'Unioni Suviètica, precursore di stakhanovism (m. 1906)
- 1979 - All Capp in Turchia Bellu Memo cunnisciuta cum'è cinta di linea Li'l Abner'creatore di (b. 1909)
- 1985 - Arnold Chikobava, caucasicu georgianu, linguista è filologu (n. 1898)
- 1985 - Spencer W. Kimball hè un omu d'affari americanu, capu religiosu, è 12u presidente di a Chjesa di Ghjesù Cristu di i Santi di l'Ultimi Ghjorni (b. 1895)
- 1988 - Naşide Saffet Esen, mudellu turcu è 1931 Miss Turchia (b. 1912)
- 1989 - Vladimir Horowitz, pianista russu (n. 1903)
- 1992 - Adile Ayda, diplomaticu turcu, accademicu è scrittore (prima diplomatica femina) (n. 1912)
- 1997 - Isaiah Berlin, filòsufu murale è puliticu inglese cuntempuraneu (n. 1909)
- 1998 - Momoko Kōchi, attrice giapponese (n. 1932)
- 2005 - John Robert Fowles, scrittore inglese (n. 1926)
- 2006 - Bülent Ecevit, ghjurnalistu turcu, pueta, scrittore, puliticu è anzianu Primu Ministru di Turchia (n. 1925)
- 2007 - Nils Liedholm, ex futbolista è manager internaziunale svedese (n. 1922)
- 2010 - Jill Clayburgh, ex attrice americana (n. 1944)
- 2012 - Leonardo Favio, attore, scénarista è cinéastu argentinu d'origine italiana (n. 1938)
- 2014 - Manitas de Plata, chitarrista è cumpusitore francese di flamenco (n. 1921)
- 2015 - Nora Brockstedt, cantante norvegese (n. 1923)
- 2015 - Czesław Kiszczak (n. 1981), generale di Pulonia, ministru di l'internu di l'era cumunista (1990-1989) è primu ministru (1925)
- 2017 - Renzo Calegari, artiste de bande dessinée et animateur italien (né en 1933)
- 2017 - Robert Knight, cantante è musicista americanu (n. 1945)
- 2017 - Mansur bin Muqrin bin Abdulaziz al-Saud, membru di a Casa di Saud, omu d'affari, puliticu (n. 1974)
- 2017 - Dionatan Teixeira, footballista slovacu di origine brasiliana (n. 1992)
- 2019 - Omero Antonutti, acteur italien et doubleur (né en 1935)
- 2019 - William Wintersole, attore americanu (n. 1931)
- 2020 - Jim Marurai, puliticu di l'Isule Cook (n. 1947)
- 2020 - Barbara McAulay, saltatore in alto australiana (nata in 1929)
- 2020 - Reynaert, cantante belga (n. 1955)
- 2020 - Géza Szőcs, pueta è puliticu ungherese di origine rumana (n. 1953)
Esse u primu à cummentà