U 26 di ferraghju hè u 57esimu ghjornu di l'annu secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 308.
ferroviaria
- U 26 di frivaru di u 1913, a Francia, chì era scomoda cù a custruzzione di l'Imperu Ottumanu di una ferrovia per a Siria è a Palestina, stipulava chì a custruzzione di a ferrovia deve esse firmata in cambiu di un prestitu ch'elli davanu à Cavid Bey, chì si n'andò in Parigi per un prestitu.
Eventi
- 364 - Valentinianu I diventa imperatore rumanu.
- 1618 - Sultan Ottumanu, Mustafa I hè destituitu è rimpiazzatu da II. Osman divintò Sultan.
- 1658 - U Trattatu di Roskilde hè firmatu trà Danimarca è Svezia.
- 1815 - Napulione Bonaparte fughje l'Elba.
- 1848 - A Siconda Republica hè pruclamata in Francia.
- 1870 - U primu metro principia à opera in New York.
- 1910 - U primu ghjurnale di manca, "Participazione", hè publicatu in Istanbul. A rivista hè stata publicata da Hüseyin Hilmi.
- 1917 - L'Originali Dixiland Jazz Band di Nick LaRocca hà registratu u so primu discu di jazz in i studii di New York di Victor Talking Machine Company.
- 1925 - A lege riguardu à l'abulizioni di u Regimu di u Tabaccu (monopoliu), chì era sottu u regnu di i Francesi, da u 1 di marzu di u 1925 hè accettata in a Gran Assemblea Naziunale Turca.
- 1926 - L'Istitutu di Statistiche Turcu (Uffiziu Centrale di Statistiche à quellu tempu) hè statu creatu.
- 1934 - A municipalità di Istanbul hà decisu di caccià e "gabbie" (finestre di baia) vistu in alcune di e case.
- 1936 - U tram Fatih-Harbiye hè ribaltatu in Beyoğlu; Dui persone sò state ammazzate è 30 ferite.
- 1943 - 160 persone chì ùn anu micca pagatu l'Imposta di Ricchezza in Istanbul sò stati mandati à Aşkale.
- 1952 - Winston Churchill dichjara chì u Regnu Unitu hà a bomba atomica.
- 1967 - I Stati Uniti attaccanu u Vietcong cù 25 XNUMX suldati.
- 1976 - L'Acordu di Cooperazione di Difesa hè firmatu trà Turchia è i Stati Uniti d'America.
- 1981 - 12 settembre valutazione da Uğur Mumcu: "Se un parlamentu hè impotente contr'à l'anarchia è u terrurismu, significa chì s'hè" liquidatu "! Questa era a situazione in u nostru paese prima di u 12 di settembre. Dunque, ùn era micca pussibule di parlà di l'ordine custituziunale, i diritti è e libertà fundamentali, è i diritti umani in Turchia prima di u 12 di settembre.
- 1985 - Tarık Akan hà vintu u Premiu Speciale di a Ghjuria à u 35th Festival di Berlinu. U premiu hè statu direttu da Zeki Ökten. Lottatore Premiatu per u so rolu in u filmu. Tuttavia, Tarık Akan ùn pudia andà per riceve u premiu perchè ùn era micca datu un passaportu.
- 1991 - Saddam Hussein hà annunziatu nantu à a radiu di Baghdad chì l'armata irachena si ritirava da Kuwait.
- 1992 - 200 detenuti chì anu cavatu un tunnel di 11 metri fughjenu da a prigiò di Kayseri.
- 1992 - Massacre di Khojaly: Gruppi armeni armati entranu in a cità di Khojaly in Azerbaijan è uccisu 613 Azeri.
- 1993 - Sei persone sò state ammazzate è più di mille ferite in una splusione in un camion in u parking sottu u World Trade Center in New York.
- 1998 - U discorsu hè statu traduttu in grecu.
- 1999 - I primi elezzioni municipali sò stati in Iran dopu à a Rivuluzione Islamica di u 1979. I candidati moderati chì sustenenu u presidente Mohammad Khatami anu guadagnatu 15 di i 13 sedi in u Cunsigliu di a cità di Teheran.
- 2001 - I membri di l'urganisazione Taliban anu distruttu statue di Buddha in Bamyan, Afganistan.
- 2004 - I Stati Uniti finiscinu a so pruibizione di viaghju di 23 anni in Libia.
- 2004 - U presidente macedone Boris Trajkovski è 8 persone cun ellu morse quandu l'aviò s'hè lampatu vicinu à Mostar, Bosnia-Erzegovina. Trajkovski hè statu successu da Branko Srvenkovski u 12 di maghju.
- 2007 - Diyarbakir 5th High Criminal Court hà cundannatu 1990 di 1994 accusati à a prigiò a vita aggravata per 13 anni, per a causa chì anu realizatu atti di uccisione è ferite parechje persone in 34-20 in nome di Hezbollah.
- 2011 - Nintendo hà liberatu a so nova cunsola di ghjocu, a Nintendo 3DS, in Giappone.
nascite
- 1416 - Cristòfuru di Baviera era rè di Danimarca (1440–48, cum'è Christopher III), Svezia (1441–48) è Norvegia (1442–48) (m. 1448)
- 1564 - Christopher Marlowe, pueta è drammaturgu inglese (m. 1593 )
- 1671 - Anthony Ashley-Cooper, filòsufu inglese (m. 1713)
- 1715 - Claude Adrien Helvétius, filosofu francese († 1771 )
- 1725 - Nicolas Joseph Cugnot, inventore è scientist francese († 1804 )
- 1754 - Ferdinando Marescalchi, diplomaticu è puliticu talianu († 1816 )
- 1786 - François Jean Dominique Arago, fisicu, matematicu, astronomu, muratore è puliticu francese († 1853 )
- 1794 - Barthélémy de Theux de Meylandt, Primu Ministru di Belgio (m. 1874 )
- 1799 - Benoît Paul Émile Clapeyron, ingegnere è fisicu francese († 1864 )
- 1802 - Victor Hugo, scrittore francese († 1885 )
- 1805 - Melek Cihan Hanım, moglia di u Shah d'Iran Mohammed Shah (m. 1873)
- 1807 - Théophile-Jules Pelouze, chimicu francese († 1867 )
- 1808 - Honoré Daumier, pittore, scultore è caricaturista francese († 1879)
- 1821 - Félix Ziem, pittore francese, viaghjatore († 1911)
- 1825 - James Skivring Smith, mèdicu è puliticu liberianu (m. 1892 )
- 1825 - Ludwig Rütimeyer, mèdicu, anatomista, geologu è paleontologu svizzeru (m. 1895)
- 1829 - Levi Strauss, designer tessili tedescu (m. 1902)
- 1846 - "Buffalo Bill" (William Frederick Cody), suldatu americanu, cacciatore di bisonti è animatore (m. 1917)
- 1849 - Leonid Pozen, scultore è avucatu russo-ucrainu (m. 1921)
- 1849 Geneviève Halévy, salonnière francese († 1928)
- 1858 - William Joseph Hammer, ingegnere elettricu americanu (m. 1934)
- 1860 - Stilian Kovachev, suldatu bulgaru († 1939 )
- 1861 - Ferdinand I, primu zar di Bulgaria (m. 1948 )
- 1869 - Nadezhda Krupskaya, rivoluzionaria russa è moglia di Lenin (m. 1939)
- 1870 Thomas Byles, prete cattolico inglese (m. 1912)
- 1876 - Agustín Pedro Justo, presidente di l'Argentina (m. 1943)
- 1880 - Lionel Logue, orpista australianu è attore di scena amatoriale (m. 1953)
- 1882 Maritu Kimmel, cumandante americanu (m. 1968)
- 1882 - Umberto Cisotti, matematicu è fisicu talianu († 1946)
- 1885 - Alexandras Stulginskis, secondu presidente di Lituania (m. 1969 )
- 1886 - Mihri Müşfik Hanım, pittore turcu († 1954 )
- 1887 - Akaki Shanidze, linguista è filologu georgianu (m. 1987 )
- 1893 - IA Richards, criticu literariu è retoricu inglese (m. 1979)
- 1894 - Wilhelm Bittrich, generale SS Obergruppenführer e Waffen-SS tedeschi (m. 1979)
- 1896 - Andrey Zhdanov, puliticu suvièticu (m. 1948)
- 1896 - Evans Carlson, cumandante di u corpu americanu (m. 1947)
- 1903 - Giulio Natta, chimicu talianu è premiu Nobel di chimica († 1979 )
- 1908 - Tex Avery, regista, animatore è attore americanu (m. 1980)
- 1909 Talal, rè di Ghjordanu (m. 1972)
- 1916 - Jackie Gleason, attrice americana († 1987)
- 1920 - Jose Mauro de Vasconcelos, scrittore brasilianu (m. 1984)
- 1920 - Tony Randall, attore americanu (m. 2004)
- 1922 - Paatje Phefferkorn, educatore olandese è artista di marziali misti applicati (m. 2021)
- 1928 - Ariel Sharon, puliticu israelianu (m. 2014)
- 1932 - Johnny Cash, musicista americanu (m. 2003)
- 1933 - Salvador Martínez Pérez, vescu cattolico mexicanu (m. 2019)
- 1942 - Jozef Adamec, ex futbolista slovacu, manager (m. 2018)
- 1946 - Ahmed H. Zewail , chimicu egizianu è premiu Nobel in Chimica (m. 2016 )
- 1950 - Ali Riza Binboğa, cantante pop turcu
- 1951 - Ferhan Şensoy, attore di cinema è teatru turcu (m. 2021)
- 1953 - Michael Bolton, cantanti americanu
- 1954 - Recep Tayyip Erdogan, puliticu turcu
- 1955 - Suna Yıldızoğlu, attrice inglese-turca
- 1958 - Michel Houellebecq, scrittore francese
- 1958 - Tim Kaine, avucatu americanu
- 1959 - Ahmet Davutoğlu, accademicu è puliticu turcu
- 1960 - Jaz Coleman, musicista, cantante, cumpusitore è pruduttore inglese
- 1964 - Mark Dacascos, attore americanu
- 1966 - Necva Kerem, cantante libanese
- 1967 - Kazuyoshi Miura, hè un ghjucadore di football giapponese
- 1970 - Mehmet Ali Ilıcak, ghjurnalistu turcu è magnate di i media
- 1971 - Erykah Badu, cantautrice, produtora, attivista è attrice americana vincitrice di un Grammy Award.
- 1971 - Max Martin, Produttore musicale e cantautore svedese
- 1971 - Hélène Segara, cantautrice e cantautrice francese
- 1973 - Ole Gunnar Solskjær, footballista è manager norvegese
- 1974 - Sébastien Loeb, pilotu di rally francese
- 1975 - Öykü Serter, presentatrice di televisione turca è attrice
- 1978 - Abdoulaye Faye hè un futbolista naziunale senegalese.
- 1979 - Pedro Mendes hè un futbolista portughese.
- 1982 - Na Li, tennista prufessiunale cinese
- 1982 - Nate Ruess, cantautore americanu
- 1983 - Pepe hè un futbolista portughese di origine brasiliana.
- 1984 - Natalia Lafourcade hè una cantante, cantautrice è musicista pop messicana.
- 1984 - Beren Saat, attrice turca
- 1984 - Emmanuel Adebayor, footballista togolese
- 1985 - Fernando Llorente, futbolista spagnolu
- 1986 Teresa Palmer, attrice australiana
- 1988 - Deniz Yılmaz, footballista turcu
- 1991 - CL hè un rapper, cantante è cantautore sudcoreanu.
- 1992 - Demet Özdemir, attrice turca
- 1993 - Maria Ehrich, attrice tedesca
- 1998 - Ege Tanman, attrice turca
morti
- 420 - Porfiriu, vescu di Gaza (n. 347)
- 1154 - II. Rugerru, Rè di Sicilia (n. 1095)
- 1577 - XIV. Eric, rè di Svezia (n. 1533)
- 1603 - Maria, Imperatria Rumana (n. 1528)
- 1770 - Giuseppe Tartini, compositeur et violoniste italien (n. 1692 )
- 1811 - James Sharples, pittore di ritratti inglese (n. 1751-1752)
- 1828 - Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, pittore tedescu (n. 1751)
- 1878 - Angelo Secchi, astronomu talianu (n. 1818)
- 1907 - Charles William Alcock, atleta inglese, ghjurnalistu, autore è amministratore di sport (n. 1842)
- 1909 - Hermann Ebbinghaus , psicologu tedescu (cunnisciutu per a so scuperta di a curva di scurdamentu è l'effettu gap) (n. 1850)
- 1921 - Carl Menger, ecunumista austriacu (n. 1840)
- 1929 - Giriftzen Asım Bey, musicista turcu, grifitzen è cumpusitore (n. 1851)
- 1930 - Ahmet Rıza Bey , puliticu turcu è unu di i capi di u muvimentu Young Turk (n. 1858)
- 1930 - Mary Whiton Calkins, filòsufu è psicologu americanu (n. 1863)
- 1931 - Otto Wallach, chimicu tedescu è premiu Nobel (n. 1847)
- 1939 - Vlas Chubar, rivoluzionariu bolscevicu (n. 1891)
- 1943 - Theodor Eicke, ufficiale nazista tedescu (n. 1892)
- 1952 - Theodoros Pangalos , suldatu grecu è puliticu (n. 1878 )
- 1952 - Josef Thorak, scultore tedescu (n. 1889)
- 1961 - Hasan Âli Yücel , maestru turcu, puliticu è anzianu Ministru di l'Educazione Naziunale (n. 1897)
- 1969 - Karl Jaspers, scrittore tedescu (n. 1883)
- 1969 - Levi Eshkol, Primu Ministru d'Israele (n. 1895)
- 1971 - Fernandel, attore francese (n. 1903)
- 1984 - Hasan Hüseyin Korkmazgil, pueta turcu (n. 1927)
- 1985 - Tjalling Koopmans, economista olandese è premiu Nobel (n. 1910)
- 1988 - Akşit Göktürk, criticu, scrittore è linguista turcu (n. 1934)
- 1991 - Slim Gaillard, cantante, pianista è chitarrista jazz americanu (n. 1916)
- 1994 - Bill Hicks, umorista americanu (n. 1961)
- 1994 - Tarık Buğra, scrittore è ghjurnalistu turcu (n. 1918)
- 1998 - Theodore Schultz, ecunumista americanu è premiu Nobel (n. 1902)
- 2002 - Lawrence Tierney, attore americanu (n. 1919)
- 2004 - Boris Trajkovski , puliticu macedone (n. 1956 )
- 2009 - Wendy Richard, attrice inglese (n. 1943)
- 2011 - Arnošt Lustig, scrittore cecu (n. 1926)
- 2013 - Stéphane Hessel , diplomaticu francese, resistenza, scrittore (n. 1917)
- 2014 - Mehmet Gün, pittore turcu (n. 1954)
- 2015 - Nadia Hilou, puliticanti è sociologu israeliana (n. 1953)
- 2015 - Avijit Roy, scrittore bangladesh (n. 1972)
- 2016 - Andy Bathgate, ghjucadore di hockey su ghiaccio prufessiunale canadianu (n. 1932)
- 2016 - Karl Dedecius, traduttore è scrittore polacco-tedescu (n. 1921)
- 2016 - Eri Klas, direttore d'orchestra è emittente estone (n. 1939)
- 2017 - Katalin Berek, attrice ungherese (n. 1930)
- 2017 - Eugene Garfield, linguista è omu d'affari americanu (n. 1925)
- 2017 - Preben Hertoft, psichiatra è prufessore danese (n. 1928)
- 2018 - Mies Bouwman, presentatore di televisione olandese (n. 1929)
- 2018 - Tatyana Karpova, attrice sovietica-russa (n. 1916)
- 2018 - Benjamin Melniker, pruduttore americanu (n. 1913)
- 2019 - Aytaç Arman, attore turcu di cinema è serie TV (n. 1949)
- 2019 - Christian Bach, attore è cineasta argentino-messicanu (n. 1959)
- 2019 - Mitzi Hoag, attrice americana (n. 1932)
- 2019 - Jeraldine Saunders, columnista di televisione americana, mudellu, docente (b. 1923)
- 2020 - Sergey Dorensky, pianista è educatore sovieticu-russu (n. 1931)
- 2020 - Iskander Hamidov, ex Ministru di l'Affari Interni di a Republica d'Azerbaijan, Tenente Generale (n. 1948)
- 2020 - Necmiye Hoca, attivista cumunista albanese (n. 1921)
- 2021 - Tariq al-Bisri, ghjudice è scrittore egizianu (n. 1933)
- 2021 - Michael Somare , puliticu di Papua Nova Guinea (n. 1936 )
- 2021 - Desmond McAleenan, ex futbolista prufessiunale irlandese-americanu è allenatore di portieri (n. 1967)
Esse u primu à cummentà