U 9 d'aostu hè u 221esimu ghjornu (u 222esimu in l'anni bisestili) di l'annu secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 144.
ferroviaria
- 9 d'aostu 1909 Tatil-i Eşgal Law hè stata publicata. (Legge di strike)
Eventi
- 378 - Battaglia di Adrianapolis : l'imperatore Rumanu d'Oriente Valente hè scunfittu da i Visigoti ; Fora di Custantinopuli fortificatu (Istanbul) è Andrinopolis (Edirne), tutta a Tracia hè stata saccheggiata.
- 1173 - Si principia a custruzzione di a Torre Pendente di Pisa, chì duverà dui seculi.
- 1554 - A Battaglia di Ormuz hà fattu trà l'Ottumani è u Portugallu.
- 1578 - A Battaglia di Çıldır hà fattu trà l'Imperu Ottumanu è e forze Safavid.
- 1805 - L'Imperu Austriacu, u Regnu Unitu, a Svezia, l'Imperu Russu è u Regnu di Napuli formanu una alleanza contr'à Napulione.
- 1814 - U Trattatu di Fort Jackson hè firmatu vicinu à Wetumpka.
- 1842 - A fruntiera Canada-US hè stata determinata da u Trattatu Webster-Ashburton.
- 1892 - Thomas Edison patenteghja u telegrafu bidirezionale.
- 1902 - VII. Edward fù incurunatu Rè di u Regnu Unitu.
- 1912 - 7,3 M in a cità di Mürefte in a pruvincia di TekirdağS un terremotu di magnitudine hè accadutu.
- 1915 - A prima battaglia di Anafartalar principia.
- 1928 - A Rivuluzione di l'Alfabbetu, in quale l'alfabetu latinu hè statu aduttatu invece di l'alfabetu arabu in Turchia: Atatürk hà introduttu e lettere à i participanti à a gala di u Partitu Populare Republicanu in Gülhane. In u periodu dopu, u novu alfabetu hè statu accettatu legalmente è hà cuminciatu à esse popularizatu.
- 1936 - 1936 Olimpiadi d'estate: Jesse Owens vince a so quarta medaglia d'oru.
- 1942 - Dmitrij Shostakovich Sinfonia di Leningradsottu assediu tedesca
- 1942 - Mahatma Gandhi hè statu arrestatu in Bombay da e truppe britanniche.
- 1945 - I Stati Uniti lancianu una bomba atomica nant'à a cità giapponese di Nagasaki : circa 70.000 XNUMX persone murenu istantaneamente.
- 1949 - Turchia divintò membru di u Cunsigliu di l'Auropa.
- 1951 - A Legge di Weekend Pagatu hè entrata in vigore. Hè statu decisu chì i travagliadori duveranu riceve a mità di salariu da i lochi induve travaglianu in i vacanze è i weekend.
- 1954 - Un accordu d'alleanza hè firmatu in Bled, una continuazione di u Pattu Balcanu firmatu u 28 di ferraghju 1953 trà Turchia, Grecia è Jugoslavia.
- 1965 - Singapore hà guadagnatu a so indipendenza da Malasia.
- 1969 - I membri di un gruppu di cultu guidatu da Charles Manson assassinanu a moglia incinta di Roman Polanski, Sharon Tate, Abigail Folger, l'attrice polacca Wojciech Frykowski, u parrucchiere maschile Jay Sebring, è Steven Parent, un liceu, in Los Angeles.
- 1973 - Cù a circular di u Bancu Centrale di a Republica di Turchia, a compra di dollari hè stata limitata è hè statu annunziatu chì i banche ùn anu micca scambiatu più di 200 dollari in Istanbul.
- 1974 - In u risultatu di u scandalu Watergate, u vicepresidentu Gerald Ford diventa presidente di i Stati Uniti, rimpiazzà Richard Nixon chì dimissioni.
- 1992 - I 25i Ghjochi Olimpichi tenuti in Barcelona sò finiti.
- 1994 - Aydın Doğan hà compru u gruppu Hürriyet.
- 1996 - Boris Eltsin hà ghjuramentu è principia u so secondu mandatu cum'è presidente di a Federazione Russa.
- 1999 - U presidente russu Boris Eltsin licenzia u primu ministru Sergei Stepashin.
- 2007 - Köksal Toptan hè statu elettu presidente di a Gran Assemblea Naziunale di Turchia, riceve 535 di i 450 voti validi.
nascite
- 1631 - John Dryden, scrittore inglese (m. 1700 )
- 1776 - Amedeo Avogadro, chimicu è scienziatu talianu († 1856 )
- 1819 - William Thomas Green Morton, mèdicu americanu (m. 1868 )
- 1843 - Adolf Mayer, chimicu agriculu tedescu (m. 1942)
- 1864 - Roman Dmowski, statista pulaccu (m. 1939 )
- 1869 - Willi Bang-Kaup, turcologu tedescu (m. 1934)
- 1871 - Leonid Andreyev, scrittore espressionista russu (m. 1919)
- 1878 - Paul Renner, grafistu è istruttore tedescu (m. 1956 )
- 1881 - Ebül'ula Mardin, avucatu turcu, accademicu è puliticu (m. 1957 )
- 1887 - Hans Oster, suldatu tedescu è generale di a Wehrmacht in Germania nazista (m. 1945)
- 1896 - Jean Piaget, psicologu svizzeru († 1980 )
- 1900 - Boris Bajanov, puliticu suvièticu, secretariu di u Politburo di u Partitu Cumunista di l'Unioni Suviètica, è secretariu di Josef Stalin da u 1923 à u 1925 (m. 1982)
- 1901 - Felix Hurdes, avucatu è puliticu austriacu († 1974 )
- 1906 - Robert Surtees, cineasta americanu († 1985)
- 1911 - William Alfred Fowler, astrofisicu americanu è premiu Nobel per a fisica (m. 1995)
- 1914 - Joe Mercer, footballista è manager inglese (m. 1990)
- 1914 - Tove Jansson, scrittore, pittore è caricaturista finlandese († 2001)
- 1918 - Robert Aldrich, regista americanu (m. 1983 )
- 1919 - Joop den Uyl, puliticu olandese è Primu Ministru (m. 1987 )
- 1920 - Willi Heinrich, scrittore tedescu († 2005 )
- 1922 - Philip Larkin, pueta è autore inglese († 1985)
- 1922 - Taro Kagawa, footballista giapponese (m. 1990 )
- 1924 - Marta Becket, ballerina, coreografa è pittrice americana († 2017)
- 1927 - Marvin Minsky, scientist americanu (m. 2016)
- 1927 - Robert Shaw, attore è scrittore inglese (m. 1978)
- 1928 - Bob Cousy, ghjucadore di basket americanu è ghjucadore NBA
- 1929 - Abdi İpekçi, scrittore è ghjurnalistu turcu (m. 1979)
- 1929 - Jean Le Garrec, puliticu francese
- 1930 - Jacques Parizeau, ecunumista è puliticu canadianu (m. 2015)
- 1930 - Süreyya Duru, regista è pruduttore turcu (m. 1988)
- 1931 - Mário Zagallo, footballista è manager brasilianu
- 1931 - Nigel Sims, footballista inglese (m. 2018 )
- 1935 - Željko Matus, footballista jugoslavu
- 1937 - Furuzan, attore iranianu (m. 2016)
- 1938 - Otto Rehhagel, footballista è manager tedescu
- 1938 - Rod Laver, tennista australianu
- 1939 - Bulle Ogier, attrice francese
- 1939 - Romanu Prodi, puliticu talianu è Primu Ministru d'Italia
- 1941 - Yener Ünlüer, burocrate turcu
- 1942 - Erman Şener, criticu cinematograficu turcu, ghjurnalistu, scrittore è scrittore di libri (m. 2002)
- 1943 Ken Norton, pugile americanu (m. 2013)
- 1944 - Andrzej Przybielski, musicista polacco († 2011)
- 1944 - George Armstrong, footballista inglese (m. 2000 )
- 1944 - Nevra Serezli, attrice turca è doppiatore
- 1944 - Sam Elliott, attore americanu
- 1946 - Issa Hayatou, atleta camerunese, ghjucadore di basket prufessiunale è manager di sport.
- 1947 - Roy Hodgson, footballista è manager inglese
- 1951 - Memet Baydur, drammaturgu turcu (m. 2001)
- 1952 - Rui Jordão, futbolista portughese († 2019 )
- 1953 - Jean Tirole, prufessore francese di ecunumia
- 1953 - Mustafa Öztürk, puliticu turcu
- 1954 - Olga Knyazeva, scherma russa (m. 2015)
- 1954 - Pierre Mongin, burocrate francese
- 1957 - Melanie Griffith, attrice americana
- 1958 - Muazzez Ersoy, artista di voce turca
- 1958 - Per Herrey, musicista svedese
- 1960 - Gian Nicola Berti, omu puliticu talianu
- 1960 - Yasushi Yoshida, footballista giapponese
- 1961 - John Key, puliticu di Nova Zelanda
- 1961 - Nur Bekri, puliticu cinese
- 1963 - Alain Menu, corridore svizzeru
- 1963 - Jay Leggett, umorista è attore americanu (m. 2013)
- 1963 - Whitney Houston, cantante americana (m. 2012)
- 1964 - Dumitru Stângaciu, footballista rumenu è allenatore
- 1968 - Eric Bana, attore australianu
- 1968 - Gillian Anderson, attrice americana
- 1968 - Nariyasu Yasuhara, footballista giapponese
- 1970 - Serhiy Bezhenar, futbolista ucrainu
- 1970 - William L. Calhoun Jr., musicista americanu
- 1971 - Junji Goto, footballista giapponese
- 1973 - Filippu Inzaghi, footballista talianu
- 1973 Hideki Tsukamoto, footballista giapponese
- 1973 - Kevin McKidd, attore scozzese
- 1973 - Oleksandr Ponomaryov, cantante ucrainu
- 1974 - Derek Fisher, ghjucadore di basket americanu
- 1975 - Rodrigo Mendes, futbolista brasilianu
- 1976 - Audrey Tautou, attrice francese
- 1976 Jessica Capshaw, attrice americana
- 1976 - Oylum Talu, personnalità di TV turca è presentatore
- 1977 - Ravshan Irmatov, arbitru di football uzbeko
- 1977 - Ryo Sakai, footballista giapponese
- 1978 - Senan Kara, attore turcu
- 1978 - Vanco Trajanov, footballista macedone
- 1978 - Wesley Sonck, footballista belga
- 1981 - Azar Karadas, futbolista norvegese
- 1981 - Roland Linz, footballista austriacu
- 1982 - Jes Macallan, attore americanu
- 1982 - Joel Anthony, ghjucadore di basket americanu
- 1982 - Kate Siegel, attrice è sceneggiatrice americana
- 1982 - Takuto Hayashi, futbolista giapponese
- 1982 - Tülin Altıntaş, ghjucadore di volleyball turcu
- 1982 - Tyson Gay, atleta americanu
- 1983 - Ashley Johnson, attrice americana è attore di voce
- 1984 - Gaizka Toquero, footballista spagnolu
- 1984 - Pierre Perrier, attore francese
- 1984 - Yushi Ito, footballista giapponese
- 1985 - Anna Kendrick, attrice americana di film è scena
- 1985 - Filipe Luís, futbolista brasilianu
- 1985 - Hideki Okochi, footballista giapponese
- 1986 - Alejandro Faurlín, futbolista argentinu
- 1986 - José Manuel Casado, futbolista spagnolu
- 1986 - Taner Ölmez, attore turcu
- 1987 - Alper Balaban, footballista turcu (m. 2010)
- 1987 - Ferhat Çulcuoğlu, footballista turcu
- 1988 - Willian Borges da Silva, futbolista brasilianu
- 1989 - Guido Marilungo, footballista talianu
- 1989 - Hansell Arauz, footballista costaricanu
- 1989 - Stefanu Okaka , footballista talianu
- 1989 - Yorgo Sarris, footballista grecu
- 1990 - Adelaide Kane, attrice australiana
- 1990 - Ahmed Sufyan, footballista di Qatar
- 1990 - Bill Skarsgård, attore svedese
- 1990 - Caio Canedo Corrêa, footballista brasilianu
- 1990 - İshak Doğan, footballista turcu
- 1990 - Sebastián Ubilla, futbolista chilenu
- 1991 - Alexa Bliss, lotta prufessiunale americanu
- 1991 - Furkan Aldemir, ghjucadore di basket turcu
- 1992 - Burkely Duffield, attore canadianu
- 1993 - Ali Yasin, footballista irachenu
- 1993 - Kenneth Houdret, footballista belga
- 1993 - Rydel Lynch, cantante è ballerina americanu
- 1994 - Alexander Djiku, footballista francese
- 1994 - Jonathan Espericueta, futbolista messicanu
morti
- 378 - Valente, imperatore rumanu (n. 328 )
- 803 - Irene (Irene d'Atene), imperatrice bizantina (n. 752)
- 833 - Mamun, califfu abbaside (n. 786)
- 1107 - Horikawa, 73u imperatore di u Giappone in successione tradiziunale (b. 1079)
- 1173 - Necmeddin Eyyub, sovrano ayyubide (b. ?)
- 1516 - Hieronymus Bosch, pittore olandese (n. 1450)
- 1523 - Ulrich von Hutten, filòsufu è pueta tedescu (n. 1488 )
- 1647 - Zygmunt Kazimierz, principe polacco (n. 1640)
- 1857 - Carl Czerny, pianista, cumpusitore è maestru di musica austriacu (n. 1791)
- 1890 - Viktor Janka von Bulcs, botanicu ungherese (n. 1837)
- 1899 - Edward Frankland, chimicu inglese è accademicu (n. 1825)
- 1910 - Huo Yuanjia, artista marziale cinese (n. 1868)
- 1919 - Ernst Haeckel , zoologu tedescu (propositu di a tiurìa di l'evoluzione è fundatore di novi tiurìi di l'evoluzione) (n. 1834)
- 1919 - Ruggeru Leoncavallo, cumpusitore talianu.Pagliacci opera) (n. 1857)
- 1927 - Rè Sisowath, Rè di Cambogia (n. 1840)
- 1938 - Leo Frobenius, etnologu tedescu (n. 1873)
- 1942 - Edith Stein, filosofa è monaca tedesca (n. 1891)
- 1943 - Chaim Soutine, pittore espressionista russu (n. 1893)
- 1947 - Reginald Innes Pocock, zoologu britannicu (n. 1863)
- 1949 - Edward Thorndike, psicologu americanu (n. 1874)
- 1954 - Mehmet Münir Çağıl , puliticu turcu è avucatu (n. 1870 )
- 1957 - Carl Clauberg, duttore tedescu tedescu (chì usava a ghjente cum'è porcellini d'India in i campi di cuncentrazione in a Germania nazista) (b. 1898)
- 1962 - Hermann Hesse , scrittore tedescu è premiu Nobel (n. 1877 )
- 1966 - Giorgi Leonidze, pueta è scrittore georgianu (n. 1899)
- 1967 - Joe Orton, dramaturgu, autore è diarista inglese (n. 1933)
- 1969 - Cecil Frank Powell, fisicu inglese è premiu Nobel per a fisica (n. 1903)
- 1969 - Sharon Tate, attrice americana (assassiniu) (b. 1943)
- 1971 - Mehmet Aslan, puliticu turcu (n. 1928)
- 1972 - Muammer Çavuşoğlu , puliticu turcu (n. 1903 )
- 1972 - Sıddık Sami Onar, prufessore di dirittu turcu (n. 1897)
- 1973 - Georges Duthuit, criticu d'arte è scrittore francese (n. 1891)
- 1973 - Christian Arhoff, attore danese di scena è di cinema (n. 1893)
- 1974 - Aliye Berger, incisore è pittore turcu (n. 1903)
- 1975 - Dmitri Shostakovich, cumpusitore russu (n. 1906)
- 1978 - James Gould Cozzens, scrittore americanu (n. 1903)
- 1986 - Mehmet Özdemir , puliticu turcu (n. 1913 )
- 1990 - Joe Mercer, footballista è manager inglese (n. 1914)
- 1992 - Aytekin Kotil, puliticu turcu è sindaco di Istanbul (n. 1934)
- 1994 - Aykut Sporel, programatore di radiu turcu è unu di i primi disc jockeys di radiu turchi (n. 1935)
- 1995 - Jerry Garcia, musicista americanu (Grateful Dead) (n. 1942)
- 1996 - Frank Whittle , ingegnere di l'armata britannica è inventore di u mutore di jet (b. 1907)
- 2000 - John Harsanyi, ecunumista americanu (n. 1920)
- 2003 - Ray Harford, footballista è manager inglese (n. 1945)
- 2003 - Gregory Hines, attore è ballerina americanu (n. 1946)
- 2003 - Jacques Deray, regista francese (n. 1929)
- 2004 - Robert Lecourt, omu puliticu è avucatu francese (n. 1908 )
- 2005 - Colette Besson, atleta francese (n. 1946)
- 2005 - Coşkun Ertepınar, pueta è educatore turcu (n. 1914)
- 2005 - Marco Cavagna, astronomu talianu (n. 1958)
- 2005 - Matthew McGrory, attore americanu (n. 1973)
- 2006 - James Van Allen, scientist americanu (n. 1914)
- 2007 - Ulrich Plenzdorf, scrittore tedescu (n. 1934)
- 2008 - Ahmet Sezgin, cantanti turcu (n. 1936)
- 2008 - Bernie Mac, attore americanu (n. 1957)
- 2008 - Mahmut Dervish, pueta palestinese (n. 1942)
- 2011 - Roberto Busa, jésuita, teologu è linguista talianu (n. 1913)
- 2012 - Erol Togay, footballista turcu (n. 1950)
- 2013 - Haji, attrice è ballerina canadiana (n. 1946)
- 2014 - Andrey Bal, futbolista è coach ucrainu (n. 1958)
- 2014 - Michael Brown, adulescente americanu (n. 1996)
- 2014 - JE Freeman, attore americanu (n. 1946)
- 2014 - Charles Keating, attore inglese (n. 1941)
- 2014 - Ed Nelson, attore americanu (n. 1928)
- 2015 - Frank Gifford, Anzianu ghjucadore di football americanu è presentatore di televisione (n. 1930)
- 2015 - John Henry Holland, scientist americanu (n. 1929)
- 2015 - Fikret Otyam, pittore, ghjurnalistu è scrittore turcu (n. 1926)
- 2015 - Mustafa Kayabek, pueta è scrittore turcu (n. 1931)
- 2016 - Barry Jenner, attore americanu (n. 1941)
- 2017 - Beethoven Javier, ex futbolista è manager internaziunale uruguaiano (n. 1947)
- 2017 - Johno Johnson, puliticu australianu (n. 1930)
- 2017 - Malle Leis, pittore e artista grafico estone (n. 1940)
- 2017 - Marián Varga, musicista, cumpusitore è organistu slovacu (n. 1947)
- 2017 - Peter Weibel, ciclista tedescu (n. 1950)
- 2018 - Tamara Degtyaryova, attrice sovietica-russa di teatru, film è serie TV (b. 1944)
- 2018 - Mehrdad Pahlbod, Anzianu puliticu è ministru iranianu (n. 1917)
- 2019 - Fahrudin Jusufi, ex ghjucadore di football naziunale jugoslava (n. 1939)
- 2020 - Alauddin Ali, cumpusitore di colonne sonore è direttore artisticu bangladesh (n. 1952)
- 2020 - Fips Asmussen, comicu è attore tedescu (n. 1938)
- 2020 - Martin Birch, pruduttore musicale è ingegnere di u sonu britannicu (n. 1948)
- 2020 - Anna Maria Bottini, attrice italiana (nata in 1916)
- 2020 - Kamala, lotta prufessiunale americanu (n. 1950)
- 2020 - Emre Gonluşen, annunziatore sportivu turcu (n. 1978)
- 2020 - Kemal Özçelik, cavalieri turcu (n. 1922)
- 2020 - Franca Valeri, attrice italienne († 1920)
Esse u primu à cummentà