U 19 di sittembri hè u 262esimu ghjornu (u 263esimu ghjornu in l'annata bisesta) secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 103.
ferroviaria
- 19 settembre 1922 Stazioni Uşak è Ahmetler sò stati riparati è messi in opera.
- 19 settembre 1923 Cù una lege accettata, hè stata accettata chì e cuncessioni di a Ferrovia Aydın, a Linea İzmir-Kasaba è e so estensioni, a Ferrovia Orientale di a Linea Mudanya-Bursa è u Portu di İzmir seranu trasferite à l'antichi cumpagnie di cuncessione. U decretu di u 16.V1 nantu à a compra di sti lochi hè statu rifiutatu.
Eventi
- 1575 - Sultan III. L'Osservatoriu d'Istanbul, chì hè statu stabilitu sottu a guida di u Magistratu Capu Takiyüddin Efendi, hè statu apertu. L'osservatoriu hè statu demolitu da u Şeyhülislam di u tempu in u 1580. I ricercatori stimanu chì l'osservatoriu hè statu stabilitu intornu à Galatasaray High School.
- 1893 - A culunia di Nova Zelanda diventa a prima nazione à cuncede à e donne u dirittu di votu. U pioniere di sta scuperta era Kate Sheppard, chì hà iniziatu u "Muvimentu di e donne" in u 1866.
- 1921 - A Gran Assemblea Naziunale Turca hà datu à Mustafa Kemal Pasha u titulu di "Marshal" è u titulu di "Gazi".
- 1935 - In Germania, i Ghjudei sò pruibiti di travaglià in u settore publicu.
- 1941 - II. In a seconda guerra mundiale, e forze tedesche occupanu Kiev.
- 1944 - Finlandia è l'Unioni Suviètica firmanu un armistiziu.
- 1951 - L'Organizazione di u Trattatu di l'Atlanticu Nordu (NATO) hà dumandatu à Turchia è a Grecia per unisce à l'urganizazione.
- 1955 - U presidente argentinu Juan Peron hè rovesciatu in un colpu militare è esiliatu in Paraguay.
- 1976 - U volu "Antalya" di Istanbul-Antalya di THY, chì hà fattu u so numeru di volu 452, s'hè lampatu in i Monti Taurus vicinu à Isparta per un "errore discendente": 8 persone, 154 di i quali eranu persunale, sò morti.
- 1979 - TMMOB hà tenutu un arrestu di travagliu maiò in 54 posti di travagliu in 736 pruvince cù a participazione di più di 100 mila ingegneri è architetti.
- 1980 - U militante di manca Serdar Soyergin, chì hà uccisu Erdogan Polat IGD (Associu di a Ghjuventù Progressiva) per via di a separazione di a fazione u 14 di settembre di u 1980, è scontru cù e forze di sicurezza mentre cercava di scappà (u Capitanu Bülent Angın hè statu uccisu). morte.
- 1982 - I Suciali Democratici vincenu l'alizzioni in Svezia; Olof Palme divintò Primu Ministru.
- 1985 - In u terrimotu di magnitudine 8,1 chì hè accadutu in a cità di Messico, a capitale di u Messicu, trà 10000 40000 è XNUMX XNUMX persone anu persu a vita.
- 1987 - In i 10i Ghjochi di u Mediterraniu, a Squadra Naziunale Turca di Freestyle Wrestling hè diventata campione di squadra cù 6 medaglie d'oru è 1 d'argentu.
- 1994 - Un scandalu chjamatu "Civangate" hè accadutu dopu a fucilazione di Engin Civan, General Manager di Emlak Bank.
- 2002 - 5 persone morse in un attaccu suicida in un autobus in Tel Aviv. Dopu l'attaccu, i tanki israeliani rientranu in a sede di u presidente palestinese Yasser Arafat in Ramallah.
nascite
- 86 - Antoninus Pius, imperatore rumanu (m. 161)
- 866
- Alexandros, imperatore bizantinu (m. 913)
- VI. Leone, imperatore bizantinu (m. 912)
- 1551 - III. Henri, rè di Francia (m. 1589)
- 1560 - Thomas Cavendish, pirate è esploratore inglese (m. 1592 )
- 1802 - Lajos Kossuth, puliticu ungherese († 1894 )
- 1867 - Arthur Rackham, pittore di libri inglese (m. 1939)
- 1898 - Giuseppe Saragat, politicien sucialistu talianu († 1988 )
- 1907 - Lewis F. Powell Jr., avucatu è juristu americanu (m. 1998)
- 1908
- Robert Lecourt, omu puliticu è avucatu francese († 2004 )
- Mika Waltari, scrittore finlandese († 1979)
- 1909 - Ferry Porsche, constructore austriacu († 1998)
- 1911 - William Golding, scrittore inglese è premiu Nobel (m. 1993 )
- 1913 - Frances Farmer, attrice americana († 1970)
- 1921
- Paulo Freire, educatore brasilianu (m. 1997)
- Conway Berners-Lee, matematicu inglese è ingegnere informaticu (m. 2019)
- 1922 - Emil Zátopek, atleta cecu (m. 2000 )
- 1923 - Hanzade Sultan, membru di a dinastia ottomana (nipote di u sultanu ottomanu Vahdettin è u califfu Abdülmecit Efendi) (m. 1988)
- 1926
- Masatoshi Koshiba, fisicu giapponese è premiu Nobel per a fisica (m. 2020)
- James Lipton, scrittore, cumpusitore, attore è presentatore di televisione americanu (m. 2020)
- 1927
- Harold Brown, fisicu nucleare americanu (m. 2019)
- Rosemary Harris, attrice inglese
- 1928 - Adam West, attore americanu (m. 2017)
- 1930 - Muhal Richard Abrams, clarinettista, bandleader, cumpusitore è pianista jazz americanu (m. 2017)
- 1932 - Mike Royko, ghjurnalistu americanu (m. 1997)
- 1933
- Behiye Aksoy, artista di voce turca (m. 2015)
- Gilles Archambault, scrittore canadese
- 1936 - Al Oerter, lanciatore di discu americanu (m. 2007)
- 1941
- Cass Elliot, cantante americanu († 1974)
- Mariangela Melato, attrice italiana († 2013)
- 1944 - İsmet Özel, pueta, scrittore è pensatore turcu
- 1947 - Tanith Lee, fumetti inglese, fantascienza è scrittore di racconti (m. 2015)
- 1948 - Jeremy Irons, attore inglese è vincitore di l'Oscar per u megliu attore.
- 1952 - Nile Rodgers, musicista, pruduttore, cumpusitore, arrangiatore è chitarrista americanu
- 1963
- Jarvis Cocker, musicista è presentatore inglese
- David Seaman, ex portiere naziunale inglese
- 1965 - Şükriye Tutkun, artista di musica folk turca
- 1967 - Alexander Karelin, luttatore greco-rumanu russu ritiratu
- 1969 - Alkinoos Ioannidis, cantautore greco-cipriotu
- 1970 - Antoine Hey, footballista è manager tedescu
- 1971 - Sanaa Lathan, attrice americana
- 1974 - Jimmy Fallon, attore è musicista americanu
- 1976 - Alison Sweeney, attrice americana
- 1977 - Tommaso Rocchi, footballista naziunale talianu
- 1978 - Mehmet Perinçek, scrittore turcu è assistente di ricerca
- 1980 - Ayşe Tezel, attrice turca-britannica
- 1982 - Eduardo Carvalho, futbolista portughese
- 1984
- Ali Ersan Duru, attore turcu
- Eva Marie, attrice americana, mudellu di fitness, è wrestler prufessiunale
- Angel Reyna, futbolista messicanu
- 1985 - Song Joong-ki, attrice sudcoreana
- 1986 - Sally Pearson, atleta australiana
- 1989 - Tyreke Evans, ghjucadore di basket prufessiunale americanu
- 1990
- Josuha Guilavogui, footballista francese
- Kieran Trippier, footballista internaziunale inglese
- 1991 - Waris Majeed, footballista ghanese
- 1992 - Diego Antonio Reyes, futbolista naziunale messicanu
- 1993 - Tatsuki Nara, futbolista giapponese
- 1994 - Luka Krajnc, footballista naziunale sloveno
- 1995 - Wato Kuaté, futbolista portughese
- 1996 - Umut Bozok, futbolista turcu
morti
- 961 - Helena Lekapene, VII. Moglia di Custantinu, figlia di Romanu I è Teodora (b. 910)
- 1339 - Go-Daigo, 96u imperatore di u Giappone in successione tradiziunale (b. 1288)
- 1710 - Ole Rømer, astronomu danese (n. 1644 )
- 1761 - Peter Van Musschenbroek, scientist olandese (n. 1692)
- 1812 - Mayer Amschel Rothschild, imprenditore ebreu, omu d'affari, è fundatore di a dinastia Rothschild (n. 1744)
- 1843 - Gaspard-Gustave Coriolis, matematicu, ingegnere meccanicu è scienziatu francese (n. 1792)
- 1881 - James A. Garfield, 20u presidente di i Stati Uniti (n. 1831)
- 1902 - Masaoka Shiki, pueta, scrittore è criticu literariu giapponese (n. 1867)
- 1952 - CH Douglas, ingegnere inglese (n. 1879)
- 1960 - Zakar Tarver, puliticu armenu-turcu è medico radiologu (incarceratu in Yassıada) d. 1893)
- 1968 - Chester Carlson, fisicu è inventore americanu (n. 1906)
- 1985 - Italo Calvino, scrittore talianu (n. 1923)
- 1985 - Sabri Altınel, pueta turcu (n. 1925)
- 1987 - Einar Gerhardsen, puliticu norvegese (n. 1897)
- 2002 - Robert Guéï , suldatu è omu puliticu d'Ivory (n. 1941 )
- 2003 - Dursun Akçam, narratore turcu (n. 1930)
- 2004 - Eddie Adams, fotografu è fotogiurnalista americanu (n. 1933)
- 2011 - George Cadle Price, puliticu di Belize (n. 1919)
- 2011 - Taylan Taylancı, ghjucadore di basket turcu (n. 1983)
- 2013 - Hiroshi Yamauchi, omu d'affari giapponese (n. 1927)
- 2013 - Saye Zerbo, suldatu è puliticu di l'Alta Volta (oghji Burkina Faso) (n. 1932)
- 2015 - Jackie Collins, scrittore inglese (n. 1937)
- 2015 - Marcin Wrona, scénariste et réalisateur polonais (n. 1973)
- 2016 - Fehmi Sağınoğlu, footballista è coach naziunale turcu (n. 1937)
- 2017 - Bernie Casey, attore, pueta americanu, è anzianu ghjucadore di football americanu (b. 1939)
- 2017 - Leonid Kharitonov, cantadoru d'opera baritonu sovieticu russu (n. 1933)
- 2017 - Jake LaMotta, pugilista prufessiunale americanu ritiratu, comicu è attore (b. 1921)
- 2017 - José Salcedo, montatore spagnolu (n. 1949)
- 2017 - David Shepherd, artista è pittore inglese (n. 1931)
- 2018 - Jon Burge, anticu capu di polizia americanu (n. 1947)
- 2018 - Kondapalli Koteswaramma , puliticu rivoluzionariu comunista indianu, capu, feminista è scrittore (n. 1918)
- 2018 - Győző Kulcsár, schermitore ungherese (n. 1940)
- 2018 - Marilyn Lloyd, omu d'affari è puliticu americanu (n. 1929)
- 2018 - Ferdi Merter, teatru turcu, attore di cinema, scrittore è direttore (n. 1939)
- 2018 - Arthur Mitchell, ballerina è coreografu americanu (n. 1934)
- 2018 - Denis Norden, umorista inglese è presentatore di televisione (n. 1922)
- 2018 - Kamil Ratip, attore egizianu (n. 1926)
- 2019 - Zeynel Abidin Ben Ali, puliticu tunisianu (n. 1936)
- 2019 - Irina Bogacheva, cantante d'opera sovietica-russa è accademica (b. 1939)
- 2019 - Charles Gérard, attore, sceneggiatore è regista francese (n. 1922)
- 2019 - Sandie Jones, cantante irlandese (n. 1951)
- 2020 - David Somerville Cook, avucatu è puliticu britannicu (n. 1944)
- 2020 - Lee Kerslake, musicista è cantautore inglese (n. 1947)
- 2020 - John Turner, avucatu è puliticu canadianu (n. 1929)
Vacanze è occasioni speciali
- U ghjornu di i Veterani
Esse u primu à cummentà