Oghje in Storia: Hè statu decisu di ùn dà micca targhe à i carrughji trainati da cavalli in Istanbul

Piatti per carrozze trainate da cavalli
Piastre per carrozze trainate da cavalli

U 19 di ghjennaghju hè u 19u ghjornu di l'annu secondu u calendariu gregurianu. Restanu 346 ghjorni à a fine di l'annu (347 in l'anni bisestili).

Eventi

  • 1474 - Köping divintò una cità in Svezia.
  • 1829 - L'opera di Johann Wolfgang von Goethe Faust realizatu per a prima volta.
  • 1853 - L'opéra de Giuseppe Verdi « Il Trovatore » est mis en scène à Rome.
  • 1861 - Georgia si secciona da i Stati Uniti.
  • 1903 - U ciclista francese Maurice Garin vince a prima competizione ciclistica di u Tour de France. Mentri 19 cuncurrenti anu participatu à u giru di 2.428 chilometri, chì durò 59 ghjorni, solu 20 ciclisti anu riisciutu à ghjunghje à a fine.
  • 1910 - U Palazzu Çırağan hè brusgiatu. U palazzu fù custruitu da Sultan Abdulaziz.
  • 1915 - George Claude patenteghja i tubi di neon per l'usu in a publicità.
  • 1915 - U primu attaccu aereu cù aeronavi hè realizatu in u Regnu Unitu da l'Imperu Germanu.
  • 1923 - Publicatu da Ali Şükrü Bey in Ankara. Tan U primu numeru di u ghjurnale hè fora.
  • 1935 - I primi slip maschili in forma di Y sò offerti in vendita in Marshall Field&Co.
  • 1937 - Un milionariu americanu chjamatu Howard Hughes stabilisce un record di velocità volendu da Los Angeles à Newark (New Jersey) in 7 ore 28 minuti.
  • 1941 - II. Sicunna Guerra Munniali: E forze britanniche attaccanu l'Eritrea.
  • 1942 - II. Sicunna Guerra Munniali: E truppe giapponesi occupanu a Birmania.
  • 1945 - Deutsche Bank è Deutsche Orientbank cessanu e so operazioni in Turchia è cuminciaru a preparazione per a liquidazione.
  • 1949 - Cuba ricunnosce Israele diplomaticamente.
  • 1950 - Hè statu decisu di stabilisce i tribunali di u travagliu in Turchia.
  • 1950 - U capu cinese Mao Zedong ricunnosce u Vietnam di u Nordu sottu Ho Chi Mingh.
  • 1956 - Flussu L'editore in capu di u Journal Cüneyt Arcayürek hè statu assoltu. Una demanda hè stata presentata contr'à Arcayürek per u so articulu intitulatu "Quandu u ghjattu hè vinutu, i topi scappavanu".
  • 1959 - L'Acordu di Garanzia di Espropriazione è Confiscazione firmatu cù i Stati Uniti d'America hè statu appruvatu in a Gran Assemblea Naziunale Turca. L'accordu hè statu scrittu in a stampa cum'è un ritornu à capitulazioni.
  • 1960 - U Partitu Sucialista di Turchia hè diventatu operativu. Presidenza generale Prof. Atif Akgüç hè statu purtatu.
  • 1960 - L'aviò di passageru di Scandinavian Airlines (SAS), chì ghjunse à Ankara da Stoccolma, a capitale di Svezia, s'hè lampatu vicinu à l'aeroportu di Esenboğa, uccidendu 42 persone.
  • 1961 - Hè statu decisu di ùn dà micca targhe à i carrughji di cavalli in Istanbul.
  • 1961 - I prucessi Yassıada cuntinueghjanu; L'accusati in u casu İpar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan, Medeni Berk, Hayrettin Erkmen è u patrone di a nave Ali İpar sò stati cundannati.
  • 1966 - Indira Gandhi, figliola di Nehru, diventa Primu Ministru di l'India.
  • 1969 - L'ambasciadore americanu Robert Komer dimissioni. A vittura di l'uffiziu di Robert Komer hè stata brusgiata da i studienti durante a so visita à l'Università Tecnica di u Mediu Oriente u 6 di ghjennaghju.
  • 1969 - In Praga, un studiente chjamatu Jan Palach mori trè ghjorni dopu avè fattu u focu per prutestà l'invasione di a Cecoslovacchia da l'URSS. E manifestazioni di protesta sò state realizate in Praga.
  • 1977 - Nevicata in Miami-Florida: Per a prima volta in a storia di Florida.
  • L'ultime vitture Volkswagen Beetle (Turtle) prodotte da u 1978 à u 1938 hè stata prodotta in e fabbriche Volkswagen in Emden. A pruduzzione di tartaruga cuntinueghja finu à u 2003 in l'America Latina.
  • 1981 - U tribunale di u travagliu di Bakırköy hà numinatu un fiduciariu à a Cunfederazione di i Sindacati Rivuluzionari di i Travagliatori (DİSK).
  • 1983 - Macellaio di Lione Klaus Barbie, cunnisciutu ancu u criminale di guerra nazi, hè statu arrestatu in Bolivia.
  • 1983 - Cumpagnia Apple, u primu urdinatore cummerciale cù un mouse è "interfaccia grafica" L'Apple Lisa annunciatu u.
  • 1983 - Dui naziunalisti, chì eranu in prucessu per l'assassiniu di u procuratore di Niksar Nihat Gerçek, sò stati cundannati.
  • 1988 - Mehmet Ali Eren, diputatu di u Partitu Socialdemucraticu Populista (SHP), hà dettu chì ci hè un prublema curda in Turchia è chì i Kurdi sò oppressi. Avvenimenti scoppiu in a Gran Assemblea Naziunale Turca.
  • 1992 - L'Assemblea Generale di a Cunfederazione Rivuluzionaria di i Sindicati (DISK) hè stata; Kemal Nebioğlu hè statu elettu cum'è u presidente generale.
  • 1997 - Yasser Arafat hè ghjuntu in Hebron per a prima volta in 30 anni per celebrà a consegna di Hebron, l'ultima cità di Cisjordania sottu u cuntrollu israelianu, à a Palestina.
  • 1998 - Una persona chjamata Kenan Şeranoğlu hà cullatu 30 trilioni di lire da 8,6 mila persone sottu u nome di Titan Saadet Chain. U 15 di ghjugnu, Şeranoğlu è 7 accusati, cumpresu u so babbu, sò stati cundannati à diverse pene di prigiò per fraud.
  • 2004 - Un cane chjamatu Rubia hà battutu un record mundiale in questa zona, scalandu a cima di a muntagna Aconcagua.
  • 2005 - L'impiegati chì prutestanu a decisione di chjude SEKA Izmit Plant decidenu micca di lascià a fabbrica.
  • 2005 - A mostra "Turks: Journey of the Millennium 600-1600" hè aperta à a Royal Academy of Arts di Londra.
  • 2006 - A sonda spaziale di a NASA New Horizons hà imbarcatu in u so viaghju versu Plutone.
  • 2007 - U ghjurnalistu Hrant Dink hè statu uccisu per un attaccu armatu.
  • 2010 - U capu di Hamas Mahmoud al-Mabhuh hè statu uccisu in u so hotel in Dubai.
  • 2011 - Rize Deputy Mesut Yılmaz dimissioni da u Partitu Democraticu. U numaru di partiti rapprisintati in u parlamentu hè diminuitu à 6.

nascite

  • 399 - Pulcheria era a seconda figliola di l'imperatori rumani d'Oriente Arcadiu è Aelia Eudoxia (m. 453)
  • 1200 - Dōgen, maestru Zen giapponese è fundatore di a scola Soto Zen in Giappone (m. 1253)
  • 1544 - II. François, rè di Francia da u 10 di lugliu di u 1558 à u 5 di dicembre di u 1560, è regina consorte di Scozia da u 24 d'aprile di u 1558 à u 5 di dicembre di u 1560 per matrimoniu cù Maria Stuart, Regina di Scozia. (m. 1560)
  • 1736 - James Watt, inventore scozzese (chì hà aiutatu à inizià a Rivuluzione Industriale inventendu u mutore di vapore) (m. 1819)
  • 1798 - Auguste Comte, filosofu francese (consideratu u fundatore di a sociologia è u positivismu) (m. 1857)
  • 1802 - Sylvain Van de Weyer, Primu Ministru di Belgio (m. 1874)
  • 1803 - Sarah Helen Whitman, pueta, saggiista, trascendentalista è spiritualista americana (m. 1878)
  • 1807 - Robert Edward Lee, generale americanu (m. 1870 )
  • 1808 - Lysander Spooner, pensatore puliticu americanu, saggista è autore di pamphlet, unitarianista, abolizionistu (m. 1887)
  • 1809 - Edgar Allan Poe, narratore, poeta, critico ed editore americanu († 1849)
  • 1830 - Johanna Hiedler, nanna materna di Adolf Hitler (m. 1906)
  • 1839 - Paul Cézanne, pittore francese (unu di i più grandi artisti post-impressionisti è pioniere di u cubismu) (m. 1906)
  • 1851 - Jacobus Kapteyn, astronomu olandese (m. 1922 )
  • 1863 - Werner Sombart, ecunumista è sociologu tedescu (m. 1941)
  • 1863 - Alexander Serafimovich, scrittore suvièticu (m. 1949 )
  • 1865 - Valentin Serov, pittore russu († 1911)
  • 1866 - Carl Theodor Zahle, Primu Ministru di Danimarca (m. 1946)
  • 1871 - Dame Gruev, rivoluzionaria bulgara (m. 1906 )
  • 1873 - Hamide Javanshir , filantropa azerbaigiana e attivista per i diritti delle donne († 1955 )
  • 1873 - Duff Pattullo, 22e Primu Ministru di a Culumbia Britannica (m. 1956)
  • 1878 - Herbert Chapman, footballista è manager inglese (m. 1934 )
  • 1879 - Guido Fubini, matimàticu talianu († 1943 )
  • 1882 - Selahattin Adil, suldatu turcu è puliticu (m. 1961)
  • 1884 - Ivan Mayski, diplomaticu suvièticu, storicu è puliticu (m. 1975 )
  • 1890 - Ferruccio Parri, 43e Primu Ministru d'Italia († 1981)
  • 1890 - Fevzi al-Kavukçu, suldatu arabu è puliticu († 1977 )
  • 1892 - Ólafur Thors, Primu Ministru d'Islanda (m. 1964)
  • 1897 - Emil Maurice, puliticu tedescu (m. 1972 )
  • 1912 - Leonid Vitaliyevich Kantorovich , matematicu è ecunumista suvièticu (spartitu u Premiu Nobel d'Ecunumia 1975 cù Tjalling Koopmans ) (m. 1986 )
  • 1921 - Patricia Highsmith, autrice americana († 1995)
  • 1923 - Markus Wolf, spia di a Germania orientale è presidente di a Stasi (m. 2006)
  • 1931 - Altan Günbay, attore di cinema turcu (m. 2014)
  • 1933 - Suphi Kaner, attrice, regista, sceneggiatrice è produttrice turca (m. 1963)
  • 1934 - John Richardson, attore inglese (m. 2021)
  • 1940 - Élisabeth Rappeneau, regista e sceneggiatrice francese († 2020)
  • 1940 - Güngör Mengi, ghjurnalistu turcu è columnista
  • 1942 - Tamer Yiğit, attore turcu
  • 1943 - Janis Joplin, cantautrice americana (prima cantanti di blues bianca di l'anni 1960) (m. 1970)
  • 1945 - John Lithgow, attore è musicista americanu
  • 1946 - Dolly Parton, cantante country americana
  • 1947 - Şenay Yüzbaşıoğlu, cantante e cantautore di musica pop turca (m. 2013)
  • 1949 - Robert Palmer, cantanti inglese (m. 2003)
  • 1954 - Cindy Sherman, fotògrafa d'arte è regista americana
  • 1961 - Hakan Aytekin, direttore di documentarii turcu
  • 1961 - Hayri Sezgin, lottatore turcu (m. 2013)
  • 1977 Benjamin Ayres, attore canadianu
  • 1980 - Jenson Button, pilotu britannicu di Formula 1
  • 1981 - Asier del Horno, footballista bascu
  • 1984 - Mickey Sumner, attrice inglese
  • 1985 - Duško Tošić, futbolista serbu
  • 1986 - Moussa Sow, footballista prufessiunale senegalese d'origine francese
  • 1987 - Huban Öztoprak, attrice di teatru, serie TV è film turca (m. 2014)
  • 1992 - Logan Lerman, artista americanu
  • 1992 - Shawn Johnson, gimnasta artistica americanu
  • 1993 - Gülşah Duman, ghjucadore di basket turcu

morti

  • 1302 - Ghjudice I, cinquanta-neuvimu califfu islamicu
  • 1467 - Yahya bin Muhammed Münavi , erudito arabu di fiqh è hadith (n. 1396 )
  • 1571 - Paris Bordone, pittore venezianu (n. 1500)
  • 1629 - Abbas I, 5u regnu di a dinastia Safavid (n. 1571)
  • 1823 - William Lambton, suldatu britannicu è geodesista (n. 1756)
  • 1855 - Jean-Baptiste Paulin Guérin, ritrattista francese (n. 1783)
  • 1865 - Pierre-Joseph Proudhon, sucialistu è ghjurnalistu francese (unu di i teoristi di l'anarchismu) (n. 1809)
  • 1871 - Charles Gumery, scultore francese (n. 1827)
  • 1930 - Frank P. Ramsey, matimàticu, filòsufu è ecunumista inglese (n. 1903)
  • 1949 - Alexander Serafimovich, scrittore suvièticu (n. 1863)
  • 1962 - Onn Cafer, puliticu malese (n. 1895)
  • 1964 - Firmin Lambot, ciclista da corsa belga (n. 1886)
  • 1970 - Hamza Humo, pueta bosniacu, dramaturgu è rumanzista (n. 1895)
  • 1978 - Feridun Çölgeçen, attore di cinema è teatru turcu (n. 1911)
  • 1982 - Ahmet Şükrü Esmer, storicu puliticu è scrittore turcu (n. 1891)
  • 1982 - Enver Ziya Karal, accademicu turcu, storicu, puliticu è presidente di a Società Storica Turca (n. 1906)
  • 1990 - Sebahattin Selek, scrittore turcu (n. 1921)
  • 1990 - Aleksandr Pechersky , capu chì hà sopravvissutu à i crimini di i Nazi contr'à i prigiuneri di guerra sovietici u 14 d'ottobre di u 1943, è era unu di l'urganizatori di a fuga di massa da u Campu di Sterminamentu di Sobibor (n. 1909)
  • 1992 - Sema Savaş, artista di teatru turcu
  • 1992 - Yesari Asım Arsoy, cumpusitore di musica classica turca (n. 1900)
  • 1994 - Necmi Rıza Ahıskan, artista di musica classica turca (n. 1915)
  • 2000 - Bettino Craxi , puliticu talianu è anzianu Primu Ministru d'Italia (n. 1934 )
  • 2000 - Hedy Lamarr, attrice è scienziata austriaca-americana (n. 1914)
  • 2000 - Sevim Çağlayan, artista di musica classica turca (n. 1934)
  • 2007 - Bam Bam Bigelow, lottatore americanu (n. 1961)
  • 2007 - Hrant Dink, ghjurnalistu turcu di origine armena (n. 1954)
  • 2007 - Murat Nasyrov, cantante russo (n. 1969)
  • 2008 - Cüneyt Koryürek, ghjurnalistu è scrittore turcu (n. 1931)
  • 2008 - Suzanne Pleshette, attrice americana (n. 1937)
  • 2008 - Ufuk Esin, accademicu turcu, archeologu è membru TÜBA (n. 1933)
  • 2009 - Abdülkerim Kırca, suldatu turcu (suicidiu) (n. 1956)
  • 2011 - Hasan Ünal Nalbantoğlu, accademicu è sociologu turcu (n. 1947)
  • 2013 - İsmet Hürmuzlü, attore, scrittore è direttore di teatru, cinema è serie TV turcu d'origine turkmena (n. 1938)
  • 2013 - Toktamış Ateş, accademicu è scrittore turcu (n. 1944)
  • 2016 - Ettore Scola, réalisateur et scénariste italien (né en 1931)
  • 2017 - Wayne Barrett, ghjurnalistu pupulari americanu è columnista (n. 1945)
  • 2017 - Miguel Ferrer, attore è doppiatore americanu (n. 1955)
  • 2018 - Ute Bock hè un attivista è educatore austriacu (b. 1942)
  • 2018 - Anna Campori, attrice italiana (nata in 1917)
  • 2018 - Olivia Cole, attrice americana (n. 1942)
  • 2018 - Saqi Farooqi, pueta è scrittore pakistanese (n. 1936)
  • 2018 - Dorothy Malone, attrice americana (n. 1924)
  • 2018 - Fredo Santana, rapper è musicista americanu (n. 1990)
  • 2019 - Mario Bertoncini, compositeur, pianiste et éducateur musical italien (né en 1932)
  • 2019 - Gert Frank, ciclista danese (n. 1956)
  • 2019 - Ted McKenna, batterista è musicista scozzese (n. 1950)
  • 2019 - Muriel Pavlow, attore inglese (n. 1921)
  • 2019 - Henry Sy, omu d'affari cinese-filippinu, investitore è filantropu (n. 1924)
  • 2019 - Red Sullivan, ghjucadore di hockey è allenatore prufessiunale canadianu (n. 1929)
  • 2020 - Kazım Ayvaz, lotta naziunale turca (n. 1937)
  • 2020 - Jimmy Heath, sassofonista di jazz americanu, cumpusitore, arrangiatore è fundatore di a banda (b. 1926)
  • 2020 - Robert Parker, cantante è musicista americanu di rhythm and blues (n. 1930)
  • 2020 - Sunanda Patnaik, cantante è musicista indiana (n. 1934)
  • 2021 - Renita Grigoryeva, attrice russa, regista, scrittrice è sceneggiatrice (nata in 1931)
  • 2021 - Danial Jahić , atleta serba (n. 1979 )
  • 2021 - Lâm Quang Thi, veteranu vietnamita (n. 1932)
  • 2021 - Ellinah Wamukoya, vescu anglicanu di Swazi (n. 1951)
  • 2021 - Mark Wilson, illusionista è autore americanu (n. 1929)
  • 2022 - Stanisław Grędziński , ex atleta polacco (n. 1945 )
  • 2022 - Hardy Krüger, attore tedescu (n. 1928)
  • 2022 - Gaspard Ulliel, attore francese (n. 1984)

Esse u primu à cummentà

lascia una risposta

U vostru indirizzu email ùn seranu micca publicatu.


*