U 28 di ferraghju hè u 59esimu ghjornu di l'annu secondu u calendariu gregurianu. Restanu 306 ghjorni à a fine di l'annu (307 in l'anni bisestili).
ferroviaria
- U 28 di ferraghju 1888 Hirsch hà donatu 12 milioni di franchi per apre e scole ebraiche in Galizia. Quandu a custruzzione di a linea Belova-Vakarel era finita, i bulgari occupanu l'Imperu Ottumanu.
Eventi
- 1855 - 1855 Bursa Earthquake hè accadutu.
- 1870 - U Sultanu Ottumanu Abdulaziz hà permessu l'istituzione di l'"Esarcatu Bulgaru" (Chjesia Ortodoxa Bulgara indipindente da i Grechi).
- 1902 - Una greva hè stata fatta cù a participazione di 400 travagliadori contr'à i licenziamenti in a fabbrica Rothschild in Batumi, a capitale di Georgia. A polizia arrestò 32 travagliadori. U capu di u cumitatu di greva stabilitu in a fabbrica prima di a greva era Jozef Stalin.
- 1919 - Amanullah Khan, chì hà ascendutu à u tronu invece di Nasrullah Khan, hà dichjaratu l'indipendenza di l'Afghanistan in u so discorsu à a ceremonia di l'intronamentu.
- 1921 - U primu budgetu hè statu accettatu in a Gran Assemblea Naziunale Turca.
- 1922 - L'Eggittu hà dichjaratu a so indipendenza da u Regnu Unitu.
- 1935 - Wallace Carothers hà scupertu u nylon.
- 1939 - Unu di i sbagli più famosi in a storia di scrittura di dizziunariu hè scupertu, Webster's New International Dictionary in a 2ª edizione di dord una parolla fatta intensità Hè statu capitu chì era datu à stampà in ritornu.
- 1940 - Una partita di basket hè stata trasmessa in diretta in televisione in i Stati Uniti per a prima volta. U ghjocu di basket trà Fordham è l'Università di Pittsburgh in Madison Square Garden hè statu u primu ghjocu di basket à esse televisatu.
- 1942 - II. Sicunna Guerra Munniali: A Battaglia di u Strettu di Sunda si svolge trà a Marina Imperiale Giapponese è a Marina Alliata in u Strettu di Sunda chì separa l'isule di Java è Sumatra.
- 1942 - Zeynep Hanım Mansion (Facoltà di Lettere di l'Università di Istanbul) in Vezneciler hè stata completamente brusgiata.
- 1945 - Turchia firmò a Dichjarazione di e Nazioni Unite.
- 1953 - U Trattatu d'Amicizia è di Cuuperazione trà Turchia, Grecia è Iugoslavia, sottu u nome di u Pattu Balcani, hè firmatu in Ankara.
- 1959 - U Progettu di Legge di Difesa Civile hè statu promulgatu cù a lege numero 7126.
- 1947 - A rivolta populari in Taiwan hè stata suppressa cù una grande perdita di vita.
- 1949 - A Scola Privata di Ghjurnalismu hè stata aperta in Istanbul Şehzadebaşı.
- 1967 - anadolu A prima vittura turca di a marca hè stata lanciata à 26.800 lire.
- 1975 - Incidente di u metro di Londra : 43 morti.
- 1977 - L'Università İnönü è duie scole superiori sò state aperte in Malatya.
- 1980 - A lege chì permette à i citadini chì travaglianu à l'esteru di fà u so serviziu militare cù valuta straniera hè stata passata in a Gran Assemblea Naziunale di Turchia.
- 1983 - L'ultimu episodiu di a serie televisiva M * A * S * H in i Stati Uniti. Stu episodiu, chì hè stimatu esse vistutu da 106 à 125 milioni di persone, hà ancu vintu u titulu di esse l'episodiu di serie TV più vistu in a storia di a televisione.
- 1986 - U primu ministru svedese Olof Palme hè assassinatu.
- 1994 - U Trattatu di l'Atlanticu Nordu hà fattu u primu attaccu in a so storia contr'à i Serbi.
- 1997 - Durante a riunione di 9 ore di u Cunsigliu di Sicurezza Naziunale Turcu, e decisioni chjamate u prucessu di u 28 di ferraghju sò state pigliate. Queste decisioni identificanu u reazionarismu cum'è u più grande periculu davanti à Turchia. À u MGK, hè statu decisu di implementà i principii è e riforme di Atatürk senza cumprumissu.
- 1998 - Guerra di Kosovo: L'operazione di suppressione di e forze di sicurezza serbe contr'à l'UCK principia.
- 2001 - u Bancu Naziunale hè stata sequestrata.
- 2002 - In Ahmedabad, India, 55 persone sò state ammazzate in case di musulmani, incendiate da Hindu.
- 2003 - Ankara Number One State Security Court accettò a dumanda di riprocesu di i 4 ex diputati di u DEP chjusu.
- 2008 - U Sicritariu di a Difesa di i Stati Uniti, Robert Gates, hè vinutu à Ankara è hà fattu cuntatti riguardanti l'Operazione Sun di Turchia in Iraq.
nascite
- 1533 - Michel de Montaigne, scrittore e filosofo francese († 1592 )
- 1573 - Elias Holl, architettu tedescu (m. 1646)
- 1683 - René Antoine Ferchault de Reaumur, scienziato francese († 1757)
- 1690 - Aleksej Petrovich, Tsarevich Russu (m. 1718)
- 1792 - Johann Georg Hiedler, missiavu di Adolf Hitler (m. 1857 )
- 1820 - John Tenniel, illustratore inglese, umorista graficu è caricaturista puliticu (m. 1914)
- 1823 - Ernest Renan, filòsufu, storicu è filologu francese († 1892 )
- 1833 - Alfred Graf von Schlieffen, generale tedescu († 1913 )
- 1843 - Đorđe Simić, puliticu è diplomaticu serbu († 1921 )
- 1860 - Kaarlo Castrén, Primu Ministru di Finlandia (m. 1938 )
- 1872 - Mehdi Frashëri, Primu Ministru d'Albania (m. 1963)
- 1873 - Georges Theunis, 24u Primu Ministru di Belgio (m. 1966 )
- 1878 - Mary Meigs Atwater, tessitrice americana (m. 1956 )
- 1882 - Geraldine Farrar, cantante d'opera è attrice americana († 1967)
- 1886 - İsmail Hakkı Baltacıoğlu, educatore turcu, scrittore, calligrafu, puliticu è u primu rettore di l'era republicana (m. 1978)
- 1892 - Muhsin Ertuğrul, artista di teatru turcu (m. 1979)
- 1894 - Ben Hecht, scrittore è scrittore americanu (m. 1964)
- 1895 - Marcel Pagnol, écrivain, dramaturge et metteur en scène français († 1974 )
- 1896 - Philip Showalter Hench, mèdicu americanu (m. 1965)
- 1898 - Zeki Rıza Sporel, footballista turcu, leggendariu futbolista di a squadra naziunale è Fenerbahçe (m. 1969)
- 1901 - Linus Pauling , chimicu americanu è premiu Nobel in Chimica è Premiu Nobel per a pace (m. 1994 )
- 1903 - Vincente Minnelli, réalisateur américain et lauréat de l'Oscar du meilleur réalisateur (mort en 1986)
- 1915 - Zero Mostel, attore americanu († 1977)
- 1916 - Svend Asmussen, musicista jazz danese († 2017)
- 1921 - Saul Zaentz, regista americanu (m. 2014)
- 1923 - Charles Durning, attore americanu di cinema, scena è televisione (m. 2012)
- 1928 - Erol Taş, attore di cinema turcu (m. 1998)
- 1928 - Kuzgun Acar, scultore turcu (m. 1976)
- 1928 - Stanley Baker, attore è cineasta gallese (m. 1976)
- 1931 - Gönül Ülkü Özcan, attrice di teatru, cinema è serie TV turca (m. 2016)
- 1933 - Jennifer Kendal, attrice inglese († 1984)
- 1939 - Daniel Tsui, fisicu americanu
- 1939 - Thomas Tune, attore, ballerino, cantante, direttore di teatru, pruduttore è coreugrafu americanu.
- 1942 - Brian Jones, musicista inglese (membru fundatore di The Rolling Stones) (m. 1969)
- 1944 - Sepp Maier, ex portiere tedescu
- 1944 - Storm Thorgerson, stampatore britannicu, fundatore di Hipgnosis (m. 2013)
- 1945 - Bubba Smith, attrice americana (m. 2011)
- 1946 - Robin Cook, puliticu britannicu (m. 2005)
- 1947 - Deniz Gezmiş, attivista puliticu turcu († 1972)
- 1947 - Tatyana Vasilyeva, attrice russa
- 1948 - Steven Chu, fisicu americanu è premiu Nobel per a fisica
- 1948 - Bernadette Peters, attrice americana, cantante è autrice di libri per i zitelli
- 1953 - Paul Krugman, ecunumista è autore americanu
- 1954 - Doru Ana, attore rumeno († 2022)
- 1954 - Ümit Kayıhan, footballista è manager turcu (m. 2018)
- 1955 - Gilbert Gottfried, attore americanu, comicu è attore di voce
- 1965 - Park Gok-ji hè un montatore di filmi sudcoreanu
- 1966 - Paulo Futre, ex futbolista portughese
- 1966 - Roman Kosecki, futbolista pulaccu
- 1966 - Philip Reeve, scrittore inglese
- 1968 - Sibel Turnagöl, attrice turca
- 1969 - Robert Sean Leonard, attore americanu
- 1970 - Daniel Handler, scrittore americanu
- 1974 - Lee Carsley, footballista è manager irlandese
- 1974 - Alexander Zickler, footballista è manager naziunale tedescu
- 1976 - Ali Larter, attore è mudellu americanu
- 1980 - Piotr Giza, futbolista pulaccu
- 1980 - Tayshaun Prince, ghjucadore di basket prufessiunale americanu
- 1982 - Natalya Vodianova, mudellu russu, filantropu, entrepreneur è parlante
- 1984 - Laura Asadauskaitė, pentatleta muderna lituana
- 1984 - Cody Bryant, attore americanu di film pornograficu
- 1984 - Karolína Kurková, mudellu ceca
- 1985 - Diego, footballista brasilianu
- 1985 - Jelena Jankovic, tennista serba
- 1987 - Antonio Candreva, footballista naziunale talianu
- 1987 - Yeliz Kuvancı, attrice TV turca
- 1989 - Lena Aylin Erdil, windsurfista turca
- 1990 - Takayasu Akira, lottatore di sumo prufessiunale giapponese
- 1993 - Emmelie de Forest, cantante pop danese è vincitrice di l'Eurovision Song Contest 2013
- 1994 - Arkadiusz Milik, futbolista naziunale pulaccu
- 1996 - Lucas Boyé, futbolista argentinu
- 1999 - Luka Doncic, ghjucadore di basket prufessiunale slovenu
morti
- 628 - II. Khosrow, regnu di l'Imperu Sassanid da 590 à 628 (b. 570)
- 1648 - IV. Christian, rè di Danimarca è di Norvegia (n. 1577)
- 1687 - Armenian Süleyman Pasha, statista ottomanu (n. 1607)
- 1702 - Chief Magistrate Ahmed Dede, storicu ottomanu (n. 1631)
- 1810 - Jacques-André Naigeon, artista francese è filosofu ateu (n. 1738)
- 1812 - Hugo Kołłątaj , prete cattolico polaccu, attivista suciale è puliticu, pensatore puliticu, storicu è filòsufu (n. 1750)
- 1869 - Alphonse de Lamartine, scrittore, pueta è puliticu francese (n. 1790)
- 1916 - Henry James, autore americanu (n. 1843)
- 1925 - Friedrich Ebert, primu presidente di Germania (n. 1871)
- 1929 - Clemens von Pirquet, duttore è scienziatu austriacu (n. 1874)
- 1932 - Guillaume Bigourdan, astronomu francese (n. 1861)
- 1936 - Charles Nicolle, biologu francese, accademicu è premiu Nobel in fisiologia o medicina (n. 1866)
- 1941 - XIII. Alfonso, rè di Spagna (n. 1886)
- 1958 - Osman Zeki Üngör, cumpusitore turcu è direttore d'orchestra, cumpusitore di l'Innu Naziunale (n. 1880)
- 1963 - Racendra Prasad, primu presidente di l'India (n. 1884)
- 1966 - Charles Bassett, ingegnere elettricu americanu è pilotu di prova di a Forza Aerea di i Stati Uniti (n. 1931)
- 1985 - Mazhar Şevket İpşiroğlu, storicu di l'arti turcu (n. 1908)
- 1986 - Olof Palme, omu puliticu svedese (n. 1927)
- 1986 - Orhan Apaydın, avucatu è scrittore turcu, ex presidente di l'Associu di l'Avucati di Istanbul (n. 1926)
- 1990 - Salim Başol, juristu turcu, presidente di a Corte Suprema di Ghjustizia in Yassıada (n. 1908)
- 2006 - Owen Chamberlain, fisicu americanu è premiu Nobel (n. 1920)
- 2007 - Arthur M. Schlesinger, Jr., storicu americanu (n. 1917)
- 2008 - Senih Orkan, attrice turca (n. 1932)
- 2011 - Annie Girardot, attrice francese (n. 1931)
- 2011 - Jane Russell, attrice americana (n. 1921)
- 2013 - Bruce Reynolds, capu di una gang britannica (n. 1931)
- 2013 - Donald Arthur Glaser , fisicu russo-americanu è premiu Nobel per a fisica (n. 1926)
- 2015 - Yaşar Kemal, romancier, sceneggiatore e scrittore turco (n. 1923)
- 2016 - George Kennedy, attore americanu (n. 1925)
- 2017 - Elisabeth Waldheim, anziana prima dama austriaca (b. 1922)
- 2018 - Barry Crimmins, attore americanu (n. 1953)
- 2019 - Norma Paulus, avucatu è puliticu americanu (n. 1933)
- 2019 - André Previn, compositore, pianista è direttore d'orchestra di colonna sonora tedesca-americana (n. 1929)
- 2020 - Freeman Dyson, fisicu teoricu è matematicu americanu di nascita britannica (n. 1923)
- 2021 - Sabah Abdul Jalil, anzianu ghjucadore è coach naziunale irachenu (n. 1951)
- 2021 - Milan Bandić , puliticu croatu (n. 1955 )
- 2021 - Aqel Biltaji, puliticu giordanu (n. 1941)
- 2021 - Johnny Briggs, attore inglese (n. 1935)
- 2021 - Glenn Roeder , manager inglese è anzianu footballista internaziunale (n. 1955 )
- 2021 - Yusuf Shaban, attore egizianu (n. 1931)
- 2022 - Sadi Somuncuoğlu , puliticu è ghjurnalistu turcu (n. 1940 )
Vacanze è occasioni speciali
- Ghjornu di a Difesa Civile
- Ritirata di e truppe russe è armene da u distrittu di Trabzon (1918)