U 8 di sittembri hè u 251esimu ghjornu (u 252esimu ghjornu in l'annata bisesta) secondu u calendariu gregurianu. U numaru di ghjorni chì restanu finu à a fine di l'annu hè 114.
ferroviaria
- L'8 settembre 1932 a scola Şimendifer hè chjusa.
Eventi
- 1331 - Stefan Dušan si proclamò Regnu di u Regnu di Serbia.
- 1380 - Battaglia di Kulikovskaya: L'Armata di u Principatu Russu hà scunfittu l'Armata di l'Orda d'Oro di Tatari è Mongoli è hà firmatu u so avanzu.
- 1449 - Battaglia di a Fortezza di Tumu: i Mongoli catturanu l'imperatore cinese Zhengtong.
- 1504 - A Statua di David di Michelangelo hè presentata in Firenze.
- 1514 - Battaglia d'Orsha: Lituani è Polacchi scunfighjanu i Russi.
- 1529 - Assediu di Budin: Solimanu u Magnificu cunquistò Budapest.
- 1609 - L'architettu Sedefkar Mehmet Ağa hà iniziatu a custruzzione di u Complex Sultanahmet à a dumanda di Ahmed I. U cumplessu hè statu cumpletu è apertu per l'usu 8 anni dopu.
- 1664 - U duca di York, fratellu di u rè d'Inghilterra, annessu a culunia olandese di New Amsterdam à l'Inghilterra. U nome di a cità in u livante di l'America divintò New York (New York), inspiratu da u titulu di Duca.
- 1688 - Belgradu liberatu da u regnu ottomanu dopu un assediu guidatu da u Sacru Imperu Germanu Rumanu.
- 1831 - IV. Guglielmu divintò rè di Gran Bretagna.
- 1862 - U Protocolu d'Istanbul hè firmatu trà l'Imperu Ottumanu è i Grandi stati europei.
- 1886 - A fundazione di Johannesburg hè stata pusata.
- 1888 - U primu partitu di a liga di football inglese hè ghjucatu.
- 1888 - Jack the Ripper uccide a so seconda vittima, Annie Chapman.
- 1900 - Severu tornatu in Galveston, Texas: circa 8000 XNUMX morti.
- 1922 - Guerra d'Indipendenza Turca: L'armata turca entra in Manisa, chì era sottu à l'occupazione greca.
- 1926 - A Germania hè permessa di unisce à a Società di e Nazioni.
- 1930 - A cumpagnia 3M cumencia à vende nastri adesivi trasparenti.
- 1934 - Un battellu di cruciera brusgia fora di New Jersey; 135 persone sò morti.
- 1941 - II. Sicunna Guerra Munniali: L'Assediu di Leningrad di 872 ghjorni principia, cù l'ultima cunnessione di a terra di Leningrad chì hè stata tagliata da l'Armata Tedesca.
- 1946 - A munarchia finì in Bulgaria per via di un referendum.
- 1951 - Trattatu di Pace di San Francisco: Un trattatu di pace formale hè firmatu trà i 48 membri di l'ONU è u Giappone.
- 1952 - Ernest Hemingway U Vechju è u Mari U so rumanzu hè statu publicatu.
- 1954 - SEATO (Pattu di l'Asia di u Sud) hè statu stabilitu.
- 1968 - In u ramu maratona in i Balcani di Atletica Concorsi in Atena; İsmail Akçay hè stata prima è Hüseyin Aktaş hè stata seconda.
- 1974 - U presidente di i Stati Uniti Gerald Ford pardona l'ex presidente Richard Nixon per a so rispunsabilità in u scandalu Watergate.
- 1977 - U Secondu Guvernu di u Fronte Naziunalistu annuncia u "Pacchettu di misure di stabilizazione ecunomica".
- 1991 - Macedonia dichjara a so indipendenza.
- 2009 - Disastru di inundazioni in Tracia: 31 persone sò morti.
- 2021 - U Partitu Liberale (Turchia) hè fundatu.
nascite
- 685 - Xuanzong, settimu imperatore di a dinastia Tang di Cina (m. 762)
- 1157 - Riccardu I (Riccardu Cori di Leone), rè d'Inghilterra (m. 1199)
- 1413 - Caterina di Bologne, anziana scrittrice, maestra, pittrice è santa taliana († 1463)
- 1474 - Ludovico Ariosto, poète talianu († 1533 )
- 1588 - Marin Mersenne, polimatu francese chì u so travagliu hà toccu parechji campi (m. 1648)
- 1593 - Toyotomi Hideyori , figliolu è numinatu successore di Toyotomi Hideyoshi , generale chì era u primu à unificà tuttu u Giappone (m. 1615 )
- 1633 - IV. Ferdinandu, rè di Boemia in u 1646, rè d'Ungheria è di Croazia in u 1647, è rè di i Rumani u 31 di maghju di u 1653 (m. 1654)
- 1706 - Antoine de Favray, pittore francese († 1798)
- 1749 - Maria Luisa di Savoia, nobili è principe francese di origine italiana (m. 1792)
- 1752 - Carl Stenborg, cantante d'opera svedese († 1813)
- 1767 - August Wilhelm Schlegel, storicu literariu, traduttore è scrittore tedescu (m. 1845)
- 1779 - IV. Mustafa, 29u Sultanu di l'Imperu Ottumanu (m. 1808)
- 1783 - NFS Grundtvig, filòsufu, teologu, maestru, storicu è pueta danese (m. 1872)
- 1804 - Eduard Mörike, pueta tedescu († 1875 )
- 1827 - Heonjong, 24u rè di u Regnu Joseon (m. 1849)
- 1830 - Frédéric Mistral, puète français et lauréat du prix Nobel († 1914 )
- 1831 Wilhelm Raabe, scrittore tedescu (m. 1910)
- 1841
- Antonín Dvořák, cumpusitore cecu è virtuosu di u viulinu (m. 1904)
- Charles J. Guiteau, assassin, autore è avvucatu americanu (m. 1882)
- 1848 - Viktor Meyer, chimicu tedescu (m. 1897 )
- 1852 - Gojong, 26u rè di u Regnu Joseon è primu imperatore di Corea (m. 1919)
- 1857 - Georg Michaelis, cancelliere di Germania (m. 1936)
- 1867 - Alexander Parvus, attivista tedescu (m. 1924 )
- 1873
- Alfred Jarry, drammaturgu, romancieru è pueta francese († 1907)
- David O. McKay, 9u presidente di a Chjesa di Ghjesù Cristu di i Santi di l'Ultimi Ghjorni (m. 1970)
- 1881 - Refik Saydam, duttore turcu è 4u Primu Ministru di a Republica di Turchia (m. 1942)
- 1897 - Jimmie Rodgers, cantante folk americanu (m. 1933)
- 1900
- Tilly Devine, capu di mafia anglo-australiana (m. 1970)
- Miha Marinko, anzianu primu ministru slovenu (m. 1983)
- 1901 - Hendrik Frensch Verwoerd, Primu Ministru di Sudafrica (m. 1966)
- 1906 Fritz Schilgen, atleta tedescu (m. 2005)
- 1910
- Jafar Sharif Imami , puliticu iranianu è ex Primu Ministru di l'Iran (m. 1998)
- Jean-Louis Barrault, attore di cinema è teatru francese, artista di pantomima, regista († 1994)
- 1914
- Hillary Brooke, attrice americana (m. 1999)
- Demetrios I, patriarca del Patriarcato greco-ortodosso di Fener († 1991)
- 1918 - Derek Barton, chimicu inglese (m. 1998)
- 1920
- James F. Calvert, cumandante americanu (m. 2009)
- Madeleine Rebérioux , etnologa e storica francese († 2005)
- 1921 - Dinko Šakić, criminale di guerra croatu (m. 2008)
- 1922
- Lyndon LaRouche, attivista americanu, puliticu è autore, fundatore di u "Movimentu LaRouche" (m. 2019)
- Sid Caesar, attore è comicu americanu (m. 2014)
- 1923 - Rasul Hamzatov, pueta è scrittore daghestanu (m. 2003)
- 1925 - Peter Sellers, attore è umorista inglese (m. 1980)
- 1927
- Gabdulhay Ahatov , tatari sovieticu è espertu di l'apprendimentu di lingue (m. 1986)
- Mehmet Turan Yarar, poeta e paroliere turco († 2021)
- 1928 - Semahat Arsel, omu d'affari turcu
- 1932
- Patsy Cline, cantante americana († 1963)
- Herbert Leuninger, frate è teologu tedescu (m. 2020)
- Müşfik Kenter, attore di teatru turcu è attore di voce (m. 2012)
- 1933 - Michael Frayn, dramaturgu inglese
- 1934
- Peter Maxwell Davies, opera britannica è cumpusitore classicu occidentale (m. 2016)
- Jacques Lanxade, suldatu è diplomaticu francese
- 1936 - Indu Jain, magnate di i media indiani (m. 2021)
- 1937
- Cüneyt Arkın (Fahrettin Cüreklibatır), medico turcu, serie TV, cinema, attore di teatru, sceneggiatore, pruduttore è direttore (m. 2022)
- Les Wexner, omu d'affari miliardariu americanu
- 1938 - Wibke Bruhns, presentatore di televisione tedesca (m. 2019)
- 1941 - Bernie Sanders, senatore americanu
- 1942 - Želimir Žilnik, sceneggiatore è pruduttore tedescu
- 1944
- Ali Benflis, ex Primu Ministru d'Algeria
- Daroush Mustafevi, footballista naziunale iranianu
- 1945 - Sheikh Md Abdullah, puliticu bangladesh (m. 2020)
- 1946
- Cristina Stamate, attrice rumena († 2017)
- Aziz Sancar, biologu moleculare turcu è vincitore di u Premiu Nobel in Chimica
- Halil Ergün, attore turcu di teatru, cinema è serie TV
- 1947
- Ann Beattie, scrittrice americana
- Rémi Brague, filosofu francese
- Halldór Ásgrímsson, ex Primu Ministru d'Islanda (m. 2015)
- 1948 - Rudolf Kowalski, attore tedescu
- 1950 - James Mattis, 26u Sicritariu di a Difesa di i Stati Uniti
- 1951 - Nikos Karvelas, cantautore, pruduttore è cantante grecu
- 1952
- Djoko Santoso, suldatu è puliticu indonesianu (m. 2020)
- David R. Ellis, regista americanu è ex stuntman, attore (m. 2013)
- 1954
- Jon Scieszka, scrittore americanu di i zitelli
- Pascal Gregory, attore francese
- Mark Lindsay Chapman, attore inglese
- Ivo Watts-Russell, pruduttore musicale britannicu
- Raymond T. Odierno, 38u cumandante di l'armata di i Stati Uniti (m. 2021)
- 1955 - Valeri Gerasimov, capu di u Staff General di a Federazione Russa
- 1956 - David Carr, columnist americanu (m. 2015)
- 1957
- Heather Thomas hè un'attrice, sceneggiatrice è autrice americana.
- Ricardo Montaner, cantante e cantautore argentino-venezuelano
- 1958 - Ghulamhuseyn Alibeyli, puliticu azerbaijan
- 1959 - Katherine Barber, lessicugrafa canadese è editore in capu di u Canadian Oxford Dictionary, l'unicu dizziunariu di l'inglese canadese (m. 2021)
- 1960 - Aguri Suzuki, corridore giapponese († 1960)
- 1962 - Thomas Kretschmann, attore tedescu è attore di Hollywood
- 1963 - Dunja Mijatović, cummissariu di u Cunsigliu di l'Auropa per i diritti umani
- 1966
- Carola Häggkvist, cantante svedese
- Akiyoshi Yoshida, ex futbolista giapponese
- 1968
- Saffet Akbaş, footballista turcu
- Donald Khuse, ex futbolista sudafricanu
- Marcus Siepen hè unu di i chitarristi di a banda Blind Guardian
- 1969
- Yonca Gündüz Özceri, Ambassadeur turc à Abidjan
- Rachel Hunter, mudellu di Nova Zelanda
- Tetsuo Nakanishi, ex futbolista giapponese
- Gary Speed, atleta è coach naziunale di u populu (m. 2011)
- 1970
- Aisha Tyler, attrice è direttore americana
- Timur Taymazov, sollevatore di pesi ucrainu
- Dimitris Itudis, coach grecu di basket
- 1971
- Tamar Iveri, soprano georgiana
- Martin Freeman, attore britannicu
- Yoichi Kajiyama, ex futbolista giapponese
- David Arquette, direttore americanu
- 1972
- Ioamnet Quintero, sauteur en hauteur cubain
- Markus Babbel, coach tedescu
- Tomokazu Seki, doppiatore giapponese
- 1973
- María Eugenia Vidal, guvernatore provinciale di Buenos Aires
- Khamis ed-Dusari, footballista saudita († 2020)
- 1974
- Marios Agatokleus, footballista cipriota
- Yaw Preko, footballista ghanese
- Takaaki Nakamura, footballista giapponese
- 1975
- Julie Le Breton, attrice canadese
- Larenz Tate, attore di cinema americanu
- Kobi Farhi, artista sonoro israeliano
- Lee Eul-yong, footballista sudcoreanu
- 1976
- Roman Sharonov, footballista naziunale russu
- Jervis Drummond, footballista naziunale di Costa Rica
- 1977 - Tetsuharu Yamaguchi, ex futbolista giapponese
- 1978
- Alicia Rhodes, pornostar britannica
- Lucilla Agosti, animatrice radio italiana
- Masahiro Koga, ex futbolista giapponese
- 1979
- Pink, cantante è cantautore americanu
- Medina Saduakasova, cantante kazakh
- Peter Lékó, scacchista ungherese
- 1980
- Jun Kokubo, ex futbolista giapponese
- Slim Thug, rapper americanu
- Mbulaeni Mulaudzi, corridore sudafricano († 2014)
- 1981
- Koji Nakao, ex futbolista giapponese
- Daiki Takamatsu, ex futbolista giapponese
- Nozomu Kanaguchi, ex futbolista giapponese
- Dan Fredinburg, ingegnere americanu (m. 2015)
- Tsuyoshi Yoshitake, ex futbolista giapponese
- Teruyuki Moniwa, footballista naziunale giapponese
- Morten Gamst Pedersen, footballista norvegese
- 1982
- Kazuya Maeda, footballista giapponese
- David Quiroz, footballista naziunale ecuadoriano
- 1983
- Kate Beaton, scrittore canadese di fumetti
- Elena Semikina, mudellu è attrice canadese
- Diego Benaglio, footballista naziunale svizzeru
- Christian Vargas, footballista naziunale bolivianu
- Petru Kauzer, canoista slovenu
- Shosuke Katayama, footballista giapponese
- Ryoi Fujiki, ex futbolista giapponese
- 1984
- Vitali Petrov, pilota di corsa russo
- Noriyuki Sakemoto, footballista giapponese
- 1985
- Yendi Phillips, mudellu giamaicanu
- Shōhei Ogura, footballista giapponese
- 1986
- Johan Dahlin, portiere naziunale svedese
- Kirill Nababkin, footballista naziunale russu
- João Moutinho, footballista naziunale portughese
- Carlos Bacca, footballista colombiano
- Kim Dong-soo, footballista sudcoreanu
- Abdulkadir Ozgen, footballista turcu
- Keita Goto, footballista giapponese
- Ryohei Hayashi, footballista giapponese
- 1987
- Onur Doğan, footballista naziunale taiwanese
- Mexer, footballista naziunale mozambicanu
- Angel Trujillo Canorea, footballista spagnolu
- Wiz Khalifa, rapper americanu
- Gabriel Donizette de Santana, footballista brasilianu
- Robinho, footballista brasilianu
- Víctor Sánchez Mata, footballista spagnolu
- Derrick Brown, ghjucadore di basket americanu
- 1988
- Chantal Jones, mudellu è attrice americana
- Gustav Schäfer, musicista è batterista tedescu di Tokio Hotel
- Rafael Ramazotti de Quadros, footballista brasilianu
- Adrián Bone, footballista naziunale ecuadoriano
- Lica, footballista naziunale portughese
- Maxime Barthelmé, footballista francese
- 1989
- Avicii, DJ è pruduttore musicale svedese (m. 2018)
- Gylfi Sigurðsson, footballista islandese
- Tabaré Viudez, footballista uruguaiano
- Henik Luiz de Andrade, footballista brasilianu
- 1990
- Musa Nizam, footballista turcu
- José Manuel Velázquez, futbolista venezuelanu
- Tokelo Rantie, footballista naziunale sudafricanu
- Takuya Nagata, footballista giapponese
- Matthew Dellavedova, footballista australianu
- 1991
- Joe Sugg, britannicu YouTuber, vlogger è scrittore
- Tyler Stone, ghjucadore di basket americanu
- Ignacio González, futbolista messicanu
- 1992
- Sakiko Ikeda, footballista naziunale giapponese
- Bernard Anício Caldeira Duarte, footballista brasilianu
- Koki Takenaka, ex futbolista giapponese
- Simon Thern, footballista svedese
- 1993
- Amanda Zahui, ghjucadore prufessiunale di basket svedese
- Piotr Parzyszek, futbolista pulaccu
- Magdalena Eriksson, difensore naziunale svedese
- 1994
- Melis Hacic, mudellu è attrice turca
- Jeon Minju, musicista sudcoreanu
- Lily Sullivan, attrice è mudellu australianu
- Cameron Dallas, celebrità di Internet
- Ćmila Mičijević, handballista bosniaca
- Alayna Treene, ghjurnalista americana
- Azumi Waki, cantante giapponese è attore di voce
- Oleksandr Korpan, pilotu militare ucrainu (m. 2022)
- Alina Li, attrice cinese di film pornografichi
- Bruno Fernandes, footballista naziunale portughese
- Ghayas Zahid, footballista norvegese
- Yassine Benzia, footballista algerianu
- Marco Benassi, footballista talianu
- Daiya Maekawa, footballista naziunale giapponese
- 1995
- Ellie Black, ginnasta artistica canadiana
- Nicolai Hvilshøj Reedtz, attore prufessiunale danese
- Julian Weigl, footballista internaziunale tedescu
- Hayao Kawabe, ghjucadore di handball giapponese
- 1996 - Tim Gajser, pilotu di motocross slovenu
- 1997
- Yasemin Yazici, attrice turca
- Yagmur Bul, ghjucadore di basket turcu
- 1998
- Sierra Capri, attrice americana
- Daiki Sugioka à u footballista naziunale giapponese
- 2002 - Gaten Matarazzo, attore è rapper americanu
morti
- 780 - IV. Leo Khazar, imperatore bizantinu (b. 750)
- 1134 - Alfonso I, rè d'Aragona è di Navarra (n. 1073 )
- 1148 - Guillaume di Saint-Thierry , monacu benedettinu chì si unì à i Cistercensi è teoricu di a mistica cristiana. (d. 1075 à 1085)
- 1560 - Amy Robsart, moglia di u nobili inglese Robert Dudley (n. 1532)
- 1654 - Pedro Claver, prete jésuita catalanu è missiunariu in Colombia (n. 1580)
- 1727 - Giuseppe Bartolomeo Chiari, peintre italien (né en 1654 )
- 1811 - Petru Simon Pallas, zoologu prussianu è botanicu chì hà travagliatu in Russia trà u 1767 è u 1810 (b. 1741)
- 1849 - Amarah Brigham, psichiatra americanu (n. 1798)
- 1894 - Hermann von Helmholtz, fisicu tedescu (n. 1821)
- 1933 - Faisal I, rè d'Iraq (n. 1883)
- 1942 - Rıza Nur, duttore, scrittore è puliticu turcu (n. 1879)
- 1943 - Julius Fučík, ghjurnalistu cecu (n. 1903)
- 1949 - Richard Strauss, cumpusitore tedescu (n. 1864)
- 1952 - William Frederick Lamb, architettu americanu (n. 1883)
- 1954 - André Derain, pittore è scultore francese (n. 1880)
- 1965 - Dorothy Dandridge, attrice è cantante americana (n. 1922)
- 1965 - Hermann Staudinger , chimicu tedescu è premiu Nobel in Chimica (n. 1881 )
- 1969 - Curt Bräuer, diplomaticu tedescu (n. 1889)
- 1970 - Percy Spencer, ingegnere americanu (inventore di u fornu à micru) (b. 1894)
- 1977 - Zero Mostel, attrice americana (n. 1915)
- 1978 - Tarık Levendoğlu, scenografia turca, direttore di teatru, traduttore è pittore di affreschi (n. 1913)
- 1980 - Willard Libby, chimicu fisicu americanu (n. 1908)
- 1981 - Nisargadatta Maharaj, filòsufu indianu è capu spirituale (n. 1897)
- 1981 - Hideki Yukawa, fisicu giapponese è premiu Nobel per a fisica (n. 1907)
- 1983 - Antonin Magne, ciclista francese (n. 1904)
- 1985 - John Franklin Enders , virologu americanu è premiu Nobel in fisiologia o medicina (n. 1897)
- 1991 - Alex North, musicista è cumpusitore americanu (n. 1910)
- 1991 - Brad Davis, attore americanu (n. 1949)
- 2003 - Leni Riefenstahl, regia tedesca (n. 1902)
- 2003 - Recep Yazıcıoğlu, guvernatore di distrettu turcu è guvernatore (n. 1948)
- 2008 - Şerif Benekçi, scrittore turcu (n. 1950)
- 2009 - Aage Niels Bohr, fisicu danese (n. 1922)
- 2010 - Israel Tal, generale di e Forze di Difesa Israeliana (IDF) (b. 1924)
- 2012 - Işık Yurtçu, ghjurnalistu è scrittore turcu (n. 1945)
- 2014 - Sencer Divitçioğlu, accademicu turcu (cunnisciutu per u so stile asiaticu di idee di produzzione) (b. 1927)
- 2014 - Sean O'Haire, lottatore prufessiunale americanu è kickboxer (b. 1971)
- 2014 - Magda Olivero, cantante d'opera italiana è soprano (nata in 1910)
- 2015 - Ferenc Kiss, terzu postu olimpico, anticu lotta è allenatore ungherese (n. 1942)
- 2016 - Hannes Arch, pilotu acrobaticu austriacu (n. 1967)
- 2016 - Prince Buster, musicista giamaicanu di reggae è rock, cantante è cumpusitore (n. 1938)
- 2016 - Arif Ahmet Denizolgun, architettu turcu è 55u Ministru di i Trasporti di u guvernu turcu (n. 1955)
- 2016 - Hazel Douglas, attrice inglese (n. 1923)
- 2017 - Pierre Bergé, omu d'affari è philantrope francese (n. 1930)
- 2017 - Isabelle Daniels, atleta nera americana (nata in 1937)
- 2017 - Blake Heron, attore americanu (n. 1982)
- 2017 - Jerry Pournelle, scrittore americanu di fantascienza, saggista, rumanzista è ghjurnalistu (n. 1933)
- 2017 - Onur Şenli, poète et parolier turc (n. 1940)
- 2017 - Don Williams, cantadore è cantautore americanu (n. 1939)
- 2018 - Gennadi Gagulia , puliticu abkhazu (n. 1948 )
- 2018 - Ramin Hussein Panahi, prigiuneru puliticu curdu iranianu (n. 1995)
- 2018 - Chelsi Smith, ex regina di bellezza americana, mudellu è cantante (b. 1973)
- 2019 - Henri de Contenson, archeologu francese (n. 1926)
- 2019 - Lito Legaspi, attore filippinu (n. 1941)
- 2019 - Olav Skjevesland, vescu è cleru luteranu norvegese (n. 1942)
- 2020 - Alfred Riedl, ex futbolista è manager internaziunale austriacu (n. 1940)
- 2020 - Vexi Salmi, cantautore finlandese (n. 1942)
- 2020 - Taner Olgun, artista di musica folk turca (n. 1976)
- 2021 - Antony Acland, diplomaticu britannicu (n. 1930)
- 2021 - Uno Loop, cantante, musicista, atleta, attore è educatore estone (n. 1930)
- 2021 - Art Metrono, attore è comicu turcu è greco-americanu (n. 1936)
Vacanze è occasioni speciali
- ghjornu mundiale di i fisioterapisti
- Ghjornu internaziunale di l'alfabetizazione
- U ghjornu di l'indipendenza di a Macedonia di u Nordu
- Manisa ghjornu di l'indipendenza
Esse u primu à cummentà